Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

De kenmerkende objectiviteit van het recht en het proces welke in de 'quaestio facti' wordt geconcretiseerd in samenhang met de waarheid, wordt in de 'quaestio iuris' omgezet in trouw; dit zijn, zoals duidelijk is, begrippen die een grote verwantschap met elkaar hebben. De trouw van de rechter aan de wet moet hem ertoe brengen zich met haar te vereenzelvigen, zodat met recht gezegd kan worden, zoals M. T. Cicero schreef, dat de rechter de wel zelf is die spreekt: 'Magistraturn legem esse loquentem'. Cicero, Over de wetten, De legibus. L. 3, n. 1,2; ed. van de Association G. Budé, Parijs 1959, blz. 82 Vervolgens moet deze trouw de rechter aanzetten om dat geheel van hoedanigheden te verwerven dat hij nodig heeft om zijn andere verplichtingen tegenover de wet te vervullen: wijsheid om haar te begrijpen, kennis om haar te verhelderen, ijver om haar te verdedigen, voorzichtigheid om haar in haar geest boven de 'nudus cortex verborum' uit te interpreteren, evenwicht en christelijke billijkheid om haar toe te passen.

Het is voor mij een reden tot troost te hebben kunnen vaststellen hoe groot uw trouw aan de wél van de Kerk is geweest temidden van de niet gemakkelijke omstandigheden van de laatste jaren, toen de waarden van het huwelijksleven door het Tweede Vaticaans Concilie juist in een bijzonder licht gesteld, en de vooruitgang van de menswetenschappen, vooral van de psychologie en de psychiatrie, nieuwe kwestiegevallen en nieuwe niet altijd juiste inzendingen van huwelijkszaken naar uw rechtbank hebben doen vloeien. Het is uw verdienste geweest, na een ernstige en moeilijke uitdieping van de conciliaire leer en van de bovengenoemde wetenschappen, 'quaestiones iuris' te hebben uitgewerkt, waarbij u uitstekend uw plichten jegens de wet hebt vervuld door het ware van het valse te scheiden of licht te doen schijnen waar verwarring was, zoals bijvoorbeeld door niet weinig kwesties die als nieuw werden gepresenteerd tot de fundamentele reden van het gebrek aan instemming te herleiden. Zo hebt u ook 'a contrario' het schitterende leergezag van mijn voorganger, Paus Paulus VI vereerder gedachtenis, bekrachtigd over de instemming als het wezen van het huwelijk Vgl. H. Paus Paulus VI, Toespraak, Tot de Romeinse Rota, De instelling van het huwelijk verdedigen en versterken (9 feb 1976)