Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Van de andere kant zien wij niet zonder grote droefheid, hoe in de economisch sterkere landen verschrikkelijke oorlogswapenen zijn vervaardigd en nog vervaardigd worden, waaraan grote menselijke energie en enorme kapitalen worden verspild. Het gevolg daarvan is, dat de burgers van die landen zware lasten moeten dragen, terwijl andere landen de hulpmiddelen moeten missen voor hun economische en sociale vooruitgang.

Men wil deze bewapening rechtvaardigen door voortdurend te herhalen, dat in de tegenwoordige omstandigheden de vrede slechts kan bewaard blijven door een evenwicht in de bewapening. Daarom wordt een uitbreiding van het militaire potentieel in het éne land terstond gevolgd door het opdrijven van de bewapening in andere landen. En als een politieke gemeenschap in het bezit is van atoomwapens, dan is dit voor andere landen een aanleiding om dezelfde wapenen, met een even grote vernietigingskracht, te gaan vervaardigen.

Tengevolge hiervan leven de volken in angst en als het ware onder de bedreiging van een orkaan, die ieder ogenblik met dodelijk geweld over hen kan losbarsten. En terecht, want de wapens zijn er. En al is het nauwelijks denkbaar, dat er mensen zijn, die de verantwoordelijkheid voor de slachting en de verschrikkelijke verwoesting van een oorlog op zich durven nemen, toch kan niet ontkend worden, dat een onverwachte en toevallige gebeurtenis een oorlog kan ontketenen. En ook al wordt men op het ogenblik door die geweldige bewapening ervan weerhouden, een oorlog te beginnen, toch is de vrees niet ongegrond, dat voortgezette kernproeven voor oorlogsdoeleinden zeer nadelige gevolgen kunnen hebben voor het leven op aarde.

Rechtvaardigheid, gezond verstand en gevoel voor de menselijke waardigheid eisen daarom dringend, dat de bewapeningswedloop wordt stopgezet, dat de bestaande bewapening in de verschillende landen in gelijke mate en gelijktijdig wordt verminderd, dat atoomwapens worden verboden, dat tenslotte alle landen overgaan tot ontwapening krachtens onderlinge overeenkomst en met een wederzijdse en doeltreffende controle. "Met alle kracht moet men verhinderen", aldus onze voorganger Pius XII z.g., "dat een wereldoorlog met al zijn economische en sociale verwoestingen, zijn misdaden en zijn morele afdwalingen, voor een derde maal de mensheid overvalt". Vgl. Paus Pius XII, Radiotoespraak, Kerstboodschap 1941, Nell'alba (24 dec 1941), 24 Vgl. Paus Benedictus XV, Nota, Dès le debut - Vredesnota (1 aug 1917), 5

Allen moeten er echter van overtuigd zijn, dat het stopzetten van de bewapeningswedloop, de vermindering van de bewapening en - wat het voornaamste is - de ontwapening niet mogelijk zijn, als deze ontwapening niet in alle opzichten volledig is en niet tot de harten doordringt, d.w.z. als niet allen eensgezind en oprecht samenwerken om uit de harten der mensen de vrees en de oorlogspsychose te bannen. Hiervoor is nodig, dat het hoogste principe, waarop de vrede thans gebaseerd is, vervangen wordt door een geheel ander beginsel nl. dat de ware en bestendige vrede onder de volken niet moet steunen op het evenwicht in de bewapening, maar alleen op het wederzijds vertrouwen. Wij persoonlijk geloven, dat dit mogelijk is, want het gaat hier niet alleen over een eis van het gezond verstand, maar ook over een uiterst wenselijke en heilzame zaak.

Het gaat op de eerste plaats over een eis van het gezond verstand, want allen zijn het er over eens of moeten het er tenminste over eens zijn, dat de betrekkingen tussen de staten, gelijk ook die tussen de individuen, niet door wapengeweld geregeld moeten worden, maar volgens de normen van de rede, d.w.z. volgens de normen van de waarheid, de rechtvaardigheid en de effectieve solidariteit.

Het gaat ook, zo zelden wij, over een uiterst wenselijke zaak. Want wie verlangt niet vurig, dat het oorlogsgevaar wordt afgewend en dat de vrede bewaard blijft en steeds hechter geconsolideerd wordt?

Het gaat tenslotte over een uiterst heilzame zaak waarbij allen gebaat zijn: de individuen, de gezinnen, de volken en heel de mensengemeenschap. Nog steeds klinkt ons duidelijk de vermaning van onze voorganger Pius XII in de oren: "Niets wordt er verloren met de vrede. Alles kan verloren worden met de oorlog." Paus Pius XII, Radiotoespraak, Oproep tot het behoud van de vrede, Un'ora grave (24 aug 1939), 7

Daarom achten wij, als plaatsbekleder van Jezus Christus, Verlosser van de wereld en de brenger van de vrede, als tolk van de diepste verlangens van heel de mensheid, en in onze vaderlijke liefde jegens alle mensen, het onze plicht, de mensen, en vooral de staatslieden, te smeken en te bezweren, geen zorgen en geen moeiten te sparen om voor de mensheid een toestand te scheppen, die aan de menselijke rede en waardigheid beantwoordt.

In de bijeenkomsten van wijze en competente mensen moet men grondig de kwestie bestuderen, hoe men op wereldniveau een meer menselijk evenwicht tot stand kan brengen in de internationale verhoudingen, een evenwicht, gebaseerd op wederzijds vertrouwen, eerlijke diplomatie en op het trouw nakomen van de verplichtingen. Deze kwestie moet van alle kanten worden beschouwd, om een basis te vinden voor vriendschappelijke, duurzame en vruchtbare verdragen.