Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Paus Johannes XXIII was het niet eens met diegenen die ervan uitgingen dat vrede onmogelijk was. Met zijn encycliek zorgde hij ervoor dat deze fundamentele waarde " met heel haar dwingende waarheid " als het ware op de deuren van de twee delen van de muur, en van alle muren, begon te bonken. Aan het adres van iedereen sprak de encycliek over het deel uitmaken van de grote mensenfamilie en ze liet voor iedereen haar licht schijnen over de verzuchtingen van alle volkeren der aarde om te leven in veiligheid, gerechtigheid, hoop en toekomst.

Met de klare blik hem eigen, benoemde Johannes XXIII de wezenlijke voorwaarden voor vrede, namelijk de vier basisvereisten van de menselijke geest: de waarheid, de gerechtigheid, de liefde en de vrijheid Vgl. H. Paus Johannes XXIII, Encycliek, Vrede op aarde, Pacem in Terris (11 apr 1963), 35. De waarheid, schreef hij, zal het fundament uitmaken van de vrede als elk mens zich in alle eerlijkheid bewust wordt dat hij, naast zijn rechten, ook plichten heeft tegenover de medemens. De gerechtigheid zal vrede vestigen als eenieder concreet de rechten van de ander respecteert en zich voluit inzet om zijn plichten tegenover de ander te vervullen. De liefde zal gist van vrede zijn als mensen de noden van de anderen als hun eigen zullen beschouwen en als ze samen met de anderen zullen delen wat ze bezitten, te beginnen met de waarden van de geest. De vrijheid tenslotte, zal de vrede voeden en zal haar vrucht laten dragen op voorwaarde dat, in de keuze voor de middelen om het doel te bereiken, de individuele mensen de weg van de rede volgen en moedig de verantwoordelijkheid voor hun daden opnemen.

Heden en toekomst bekijkend doorheen de ogen van het geloof en de rede, had de zalige Johannes XXIII de diepste impulsen, die toen al in de geschiedenis aan het werk waren, ontwaard en geïnterpreteerd. Hij wist maar al te goed dat de dingen niet altijd zijn zoals ze aan de oppervlakte verschijnen. Ondanks de oorlogen en de oorlogsdreigingen zag hij ook nog iets anders aan het werk in de mensengeschiedenis, iets wat de paus aanvoelde als het veelbelovende begin van een spirituele ommekeer.