De Apostolische Exhortatie H. Paus Johannes Paulus II - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Familiaris Consortio
Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd
(22 november 1981) – uitgevaardigd door Johannes Paulus II op 22 november 1981 na afloop van de Bisschoppensynode over het christelijk gezin in de moderne wereld, en sindsdien steeds van fundamenteel belang gebleven – bevestigd nadrukkelijk de dogmatische leer van de Kerk over het huwelijk. Maar het laat ook pastorale zorg zien voor de burgerlijk hertrouwde gelovigen die nog steeds gebonden zijn door een geldig kerkelijk huwelijk. De paus laat een hoge mate van zorg en begrip zien. H. Paus Johannes Paulus II - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Familiaris Consortio
Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd
(22 november 1981) over “gescheidenen die hertrouwd zijn” bevat de volgende sleutelteksten:

1. Herders zijn verplicht om, uit liefde voor de waarheid, ”de situaties goed te onderscheiden”. Niet alles en iedereen moet op dezelfde wijze worden beoordeeld.
2. Herders en geloofsgemeenschappen moeten “met zorgzame liefde” naast de gelovigen staan die zich in deze situatie bevinden. Zij behoren ook tot de Kerk, zij hebben recht op pastorale zorg en moeten deelnemen aan het leven van de Kerk.
3. En toch kunnen zie niet worden toegelaten tot de Eucharistie. Er worden hier twee redenen voor gegeven:
   
   1. “hun levensstaat en situatie (zijn) objectief in tegenspraak ... met de liefdesgemeenschap tussen Christus en de Kerk, die in de Eucharistie haar teken en verwerkelijking vindt”
   2. “als men deze mensen tot de communie toelaat, zullen de gelovigen in dwaling en verwarring gebracht worden omtrent de leer van de Kerk over de onontbindbaarheid van het huwelijk”. Verzoening door de sacramentele Biecht, dat de weg opent naar het ontvangen van de Eucharistie, kan alleen worden verleend in het geval van berouw over wat er gebeurd is en een bereidheid om “een vorm van leven te leiden die niet meer in tegenspraak is met de onontbindbaarheid van het huwelijk”. Concreet betekent dit dat als de nieuwe verbintenis niet kan worden ontbonden, bijvoorbeeld vanwege de opvoeding van kinderen, de twee partners “de verplichting op zich nemen in volledige onthouding te leven, d.w.z. zich van de eigenlijke huwelijksdaad te onthouden”.
4. Geestelijken wordt uitdrukkelijk verboden, om wezenlijk sacramentele en theologische redenen en niet vanwege wetmatige druk, om “plechtigheden van welke aard ook te organiseren” voor gescheiden mensen die burgerlijk hertrouwen zolang het eerste sacramenteel geldige huwelijk nog bestaat.

 

De Congregatie voor de Geloofsleer
Annus Internationalis Familiae
Brief aan de bisschoppen van de R.-K. Kerk over het ontvangen van de Communie door hertrouwd gescheiden gelovigen
(14 september 1994), van 14 september 1994, benadrukt dat de praktijk van de Kerk op dit gebied “niet kan worden gewijzigd al naar gelang de situatie verschilt”. Congregatie voor de Geloofsleer, Brief aan de bisschoppen van de R.-K. Kerk over het ontvangen van de Communie door hertrouwd gescheiden gelovigen, Annus Internationalis Familiae (14 sept 1994), 5 Het maakt ook duidelijk dat de gelovigen in kwestie niet te Communie moge gaan op basis van hun eigen geweten: “In het geval dat de gelovige in kwestie dat wel mogelijk acht, hebben de herders en de biechtvaders ... de ernstige verplichting hem of haar te waarschuwen dat een dergelijk gewetensoordeel duidelijk in tegenspraak is met de leer van de Kerk”. Congregatie voor de Geloofsleer, Brief aan de bisschoppen van de R.-K. Kerk over het ontvangen van de Communie door hertrouwd gescheiden gelovigen, Annus Internationalis Familiae (14 sept 1994), 6 Als er twijfels bestaan over de geldigheid van een mislukt huwelijk, dan moeten deze door de bevoegde huwelijkstribunalen onderzocht worden. Vgl. Congregatie voor de Geloofsleer, Brief aan de bisschoppen van de R.-K. Kerk over het ontvangen van de Communie door hertrouwd gescheiden gelovigen, Annus Internationalis Familiae (14 sept 1994), 9 Het blijft van het grootste belang om “met een voorkomende liefde alles te doen wat de gelovigen die zich in een onregelmatige huwelijkssituatie bevinden, kan sterken in de liefde tot Christus en tot de Kerk. Enkel zo kunnen zij de boodschap van het christelijk huwelijk ten volle aanvaarden en in geloof het lijden doorstaan dat met hun situatie samenhangt. In het pastorale werk moet alles in het werk gesteld worden om duidelijk te maken dat het hier niet om discriminatie gaat maar enkel om absolute trouw aan de wil van Christus die ons de onverbreekbaarheid van het huwelijk opnieuw als gave van de Schepper heeft gegeven en toevertrouwd”. Congregatie voor de Geloofsleer, Brief aan de bisschoppen van de R.-K. Kerk over het ontvangen van de Communie door hertrouwd gescheiden gelovigen, Annus Internationalis Familiae (14 sept 1994), 10

In de Post-Synodale Apostolische Exhortatie Paus Benedictus XVI - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Sacramentum Caritatis
Het Sacrament van de Liefde - Over de Eucharistie, bron en hoogtepunt van het leven en de zending van de Kerk
(22 februari 2007) van 22 februari 2007 vat Benedictus XVI het werk van de Bisschoppensynode over het onderwerp van de Eucharistie samen en ontwikkelt hij dit verder. In Paus Benedictus XVI - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Sacramentum Caritatis
Het Sacrament van de Liefde - Over de Eucharistie, bron en hoogtepunt van het leven en de zending van de Kerk
(22 februari 2007) richt hij zich op de situatie van gescheiden en hertrouwde gelovigen. Ook voor Benedictus XVI is dit een “lastig en ingewikkeld pastoraal probleem”. Hij bevestigt ”de praktijk van de Kerk ... , welke haar grondslag heeft in de Heilige Schrift Vgl. Mc. 10, 2-12 , om hen die gescheiden en hertrouwd zijn niet tot de Sacramenten toe te laten”, maar hij spoort herders tegelijkertijd aan om “bijzondere aandacht” te hebben voor de personen in kwestie, “met het verlangen dat zij, voor zover dat mogelijk is, een christelijke levensstijl cultiveren, door deel te nemen aan de heilige Mis, zij het zonder de Communie te ontvangen; door te luisteren naar het Woord van God; door eucharistische Aanbidding; door het gebed; door deel te nemen aan het gemeenschapsleven; door het vertrouwelijke gesprek met een priester of geestelijke leidsman; door zich te wijden aan praktische naastenliefde; door werken van boetvaardigheid; en door hun inzet voor de opvoeding van de kinderen.” Paus Benedictus XVI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Het Sacrament van de Liefde - Over de Eucharistie, bron en hoogtepunt van het leven en de zending van de Kerk, Sacramentum Caritatis (22 feb 2007), 29 Als er twijfels zijn over de geldigheid van een mislukt huwelijk moeten deze zorgvuldig worden onderzocht door de bevoegde huwelijkstribunalen.

De moderne mentaliteit is grotendeels gekant tegen het christelijke begrip van het huwelijk wat betreft de onontbindbaarheid ervan en het open staan voor kinderen. Omdat vele Christenen hierdoor worden beïnvloed zijn huwelijken tegenwoordig waarschijnlijk vaker ongeldig dan vroeger, omdat er een gebrek aan verlangen is naar het huwelijk in overeenstemming met de katholieke leer, en er te weinig socialisatie is binnen een gelovige omgeving. Daarom is een evaluatie van de geldigheid van het huwelijk belangrijk en kan het helpen om problemen op te lossen.

Waar de nietigheid van een huwelijk niet kan worden aangetoond is de eis voor Absolutie en ontvangst van de Communie, volgens de gevestigde en bewezen praktijk van de Kerk, dat het stel “als vrienden, als broeder en zuster” samenleeft. Zegening van ongeregelde verbintenissen "moeten worden voorkomen, opdat er onder de gelovigen geen verwarring ontstaat over de waarde van het Huwelijk”. Een zegen (bene-dictio: goddelijke bekrachtiging) van een relatie dat in tegenspraak is met de wil van God is een contradictio in terminis.

In zijn Paus Benedictus XVI - Homilie
Programma van de katholieke gezinnen van het derde millennium
Afsluitende H. Mis tijdens 7e Wereldontmoeting voor Gezinnen - Hoogfeest van de Drie-eenheid - Park in Bresso (bij Milaan)
(3 juni 2012), op 3 juni 2012, had Benedictus XVI wederom gelegenheid om over dit pijnlijke probleem te spreken: “Ik zou ook enkele woorden willen wijden aan de gelovigen die, ook al delen zij het onderricht van de Kerk over het gezin, zijn getekend door droevige ervaringen van mislukking en scheiding. Weet dat de Paus en de Kerk u ondersteunen in uw moeilijkheden. Ik moedig u aan verenigd te blijven met uw gemeenschap, terwijl ik wens dat de bisdommen de juiste initiatieven ontplooien voor opvang en nabijheid.” Paus Benedictus XVI, Homilie, Afsluitende H. Mis tijdens 7e Wereldontmoeting voor Gezinnen - Hoogfeest van de Drie-eenheid - Park in Bresso (bij Milaan), Programma van de katholieke gezinnen van het derde millennium (3 juni 2012), 4

De meest recente Bisschoppensynode over het onderwerp “Nieuwe evangelisatie voor het doorgeven van het christelijk geloof” (7-28 oktober 2012) richtte zich opnieuw op de situatie van de gelovigen die na het mislukken van een huwelijkse relatie (niet het mislukken van een huwelijk, dat als Sacrament blijft bestaan) een nieuwe verbintenis zijn aangegaan en samenleven zonder sacramentele huwelijksband. In de afsluitende Bisschoppensynodes
Boodschap aan het Volk van God n.a.v. de 13e Bisschoppensynode over de Nieuwe Evangelisatie
(26 oktober 2012) spraken de Synodevaders als volgt tot degenen die het betreft: “Aan hen allen willen wij zeggen dat de liefde van God niemand verlaat, dat de Kerk ook van hen houdt, dat de Kerk een huis is die allen welkom heet, dat zij leden van de Kerk blijven ook al kunnen zij niet de sacramentele vergeving en de Eucharistie ontvangen. Moge onze katholieke gemeenschappen allen die in zulke omstandigheden leven welkom heten en hen die op weg zijn naar bekering en verzoening steunen.” Bisschoppensynodes, Boodschap aan het Volk van God n.a.v. de 13e Bisschoppensynode over de Nieuwe Evangelisatie (26 okt 2012), 7