Als wij rekening houden met het feit dat een menselijk wezen een schepsel is van deze wereld, dat recht heeft te leven en gelukkig te zijn, en bovendien een bijzondere waardigheid heeft, kunnen wij niet nalaten de effecten van het verval van het milieu, van het huidige ontwikkelingsmodel en van de wegwerpcultuur op het leven in overweging te nemen.

Tegenwoordig constateren wij bijvoorbeeld een mateloze en ongeordende groei van veel steden, die vanuit het standpunt van de gezondheid bezien onleefbaar zijn geworden, niet alleen door de vervuiling die het gevolg is van de uitstoot van giftige stoffen, maar ook door de chaos in de steden, de problemen in het vervoer en de visuele en akoestische vervuiling. Veel steden zijn grote inefficiënte structuren die overmatig veel water en energie verbruiken. Er zijn wijken die, hoewel ze recent zijn gebouwd, verstopt zijn geraakt en ongeordend zijn, zonder voldoende groene ruimte. Het past niet bij bewoners van deze planeet steeds meer te leven bedolven onder beton, asfalt, glas en metaal zonder fysiek contact met de natuur.

Op sommige plaatsen in de stad en op het platteland heeft de privatisering van de ruimte de toegang van de burgers tot gebieden van een bijzondere schoonheid moeilijk gemaakt; elders heeft men “ecologische” woonbuurten geschapen die alleen maar ter beschikking van weinigen staan en waar men ervoor zorgt te vermijden dat anderen binnenkomen om een kunstmatige rust te verstoren. Vaak vindt men een mooie stad, vol goed verzorgde groene ruimtes in enkele “veilige” gebieden, maar zo is het niet in minder zichtbare zones, waar de gedumpten van de maatschappij leven.

Bij de maatschappelijke componenten van een verandering op wereldniveau horen ook de effecten op de werkgelegenheid van sommige technologische vernieuwingen, maatschappelijke uitsluiting, ongelijkheid in beschikbaarheid en verbruik van energie en andere diensten, maatschappelijke versplintering, toename van geweld en het opkomen van nieuwe vormen van maatschappelijke agressiviteit, drugshandel en toenemend drugsgebruik onder de jongsten, verlies van identiteit. Het zijn onder andere tekenen die laten zien hoe de groei van de laatste twee eeuwen in al zijn aspecten geen integrale vooruitgang en een verbetering van de kwaliteit van leven heeft betekend. Sommige van deze tekenen zijn tegelijkertijd symptomen van een maatschappelijk verval, een stilzwijgend verbreken van de banden van integratie en sociale gemeenschap.

Hierbij komt nog de dynamiek van de media en de digitale wereld, die, wanneer zij alomtegenwoordig worden, niet de ontwikkeling bevorderen om wijs te leven, diep na te denken, edelmoedig lief te hebben. De grote wijzen van het verleden zouden in deze context het gevaar lopen hun wijsheid verstikt te zien te midden van het chaotische rumoer van de informatie. Dat vraagt van ons een krachtsinspanning dat deze middelen worden vertaald in een nieuwe culturele ontwikkeling van de mensheid en niet in een achteruitgang van haar grootste rijkdom. Ware wijsheid, de vrucht van reflectie, dialoog en edelmoedige ontmoeting tussen personen, verwerft men niet met een pure opeenhoping van data die uiteindelijk verzadigt en verwart in een soort geestelijke vervuiling. Tegelijkertijd is er de neiging de werkelijke relaties met de ander met al de uitdagingen die zij inhouden, te vervangen door een soort communicatie die door internet tot stand wordt gebracht. Dat maakt het mogelijk relaties te selecteren of te elimineren overeenkomstig onze willekeur, en zo wordt er vaak een nieuwe type kunstmatige emoties gegenereerd die meer van doen hebben met apparaten en schermen dan met personen en de natuur. De huidige middelen maken het mogelijk dat wij met elkaar communiceren en kennis en genegenheden delen. Soms verhinderen zij ons echter ook direct contact te krijgen met de angst, de vrees, de vreugde van de ander en de complexiteit van zijn persoonlijke ervaring. Daarom zou het feit niet moeten verbazen dat, samen met het overweldigende aanbod aan deze producten, een diepe en melancholische onvoldaanheid of schadelijk isolement groeit in de intermenselijke relaties.