
Paus Franciscus - 24 november 2013
Het nieuwe Jeruzalem, de heilige Stad Vgl. Openb. 21, 2-4 , is het einddoel waarnaar de hele mensheid op weg is. Het is interessant dat de openbaring ons zegt dat de volheid van de mensheid en de geschiedenis wordt verwezenlijkt in een stad. Wij moeten de stad vanuit een contemplatief standpunt herkennen, ofwel vanuit een standpunt van het geloof dat de God ontdekt die in haar huizen, in haar straten, op haar pleinen woont. De tegenwoordigheid van God begeleidt het oprechte zoeken dat mensen en groeperingen doen om steun en zin voor hun leven te vinden. Hij leeft onder de burgers en bevordert de solidariteit, de broederlijkheid, het verlangen naar het goede, naar waarheid, naar gerechtigheid. Deze tegenwoordigheid mag niet worden vervaardigd, maar moet worden ontdekt, onthuld. God verbergt zich niet voor hen die Hem zoeken met een oprecht hart, hoewel zij dat tastend doen, op een onnauwkeurige en vage wijze.
In de stad wordt het religieuze aspect tot stand gebracht door verschillende stijlen van leven, door gewoonten gekoppeld aan een gevoel van tijd, grondgebied en relaties dat verschilt van de stijl van de plattelandsbevolkingen. In het leven van iedere dag vechten de burgers vaak om te overleven en in dit gevecht gaat een diep gevoel voor het bestaan schuil dat gewoonlijk ook een diep religieus gevoel inhoudt. Dit moeten wij in aanmerking nemen om een dialoog te krijgen zoals de Heer met de Samaritaanse tot stand bracht bij de put waar zij trachtte haar dorst te lessen Vgl. Joh. 4, 7-26 .
Nieuwe culturen blijven ontstaan in deze uitgestrekte gebieden met mensen waar de Christen niet meer gewoon is degene te zijn die zin bevordert of geeft, maar van deze culturen andere talen, symbolen, boodschappen en paradigma’s krijgt die nieuwe levensoriëntaties, vaak in tegenstelling met het Evangelie van Jezus, bieden. Een nog ongekende cultuur klopt en tekent zich af in de stad. De Synode heeft vastgesteld dat vandaag de veranderingen van deze grote gebieden en de cultuur die zij uitdrukken, vaak een bevoorrechte plaats van de nieuwe evangelisatie zijn. Vgl. Bisschoppensynodes, Propositiones van de 13e Gewone Bisschoppensynode over de nieuwe evangelisatie (27 okt 2012), 25 Dit vereist dat men gebeds- en gemeenschapsruimten bedenkt met innovatieve, aantrekkelijkere en betekenisvolle kenmerken voor de stadbevolkingen. De plattelandsmilieus zijn op grond van de invloed van de communicatiemiddelen niet vreemd aan deze culturele veranderingen die ook belangrijke veranderingen bewerkstelligen in hun levenswijze.
Dit maakt een evangelisatie noodzakelijk die de nieuwe wijzen van in relatie treden met God, met de anderen en de omgeving verlicht en de fundamentele waarden wakker roept. Het is noodzakelijk daar te komen waar de nieuwe verhalen en paradigma’s worden gevormd, met het Woord van God de diepste kernen van de ziel van de stad te bereiken. Men moet niet vergeten dat de stad een multiculturele omgeving is. In de grote steden kan men een verbindende structuur waarnemen waar groepen personen dezelfde wijzen van dromen over het leven en gelijke denkbeelden delen en zich vormen tot nieuwe menselijke sectoren, culturele gebieden, onzichtbare steden. Verschillende culturele vormen leven in feite samen, maar houden er vaak praktijken op na die afzondering en geweld veroorzaken. De Kerk is geroepen zich ten dienste te stellen van een moeilijke dialoog. Anderzijds zijn er burgers die de passende middelen krijgen voor de ontwikkeling van het persoonlijke en gezinsleven, maar zeer talrijk zijn de “niet burgers”, de “halve burgers” of het “stedelijk afval”. De stad brengt een soort permanente dubbelzinnigheid tot stand, omdat er, terwijl zij haar burgers oneindige mogelijkheden biedt, zich ook talrijke moeilijkheden voordoen voor de volle ontwikkeling van het leven van velen. Deze tegenstrijdigheid veroorzaakt schrijnend lijden. In veel delen van de wereld zijn de steden een toneel van massaprotesten, waar duizenden inwoners op vrijheid, participatie, gerechtigheid en verschillende eisen aanspraak maken die, als ze niet op de juiste wijze worden geïnterpreteerd, niet met geweld tot zwijgen zullen kunnen worden gebracht.
Wij kunnen niet ontkennen dat in de steden de handel in drugs en personen, misbruik en uitbuiting van minderjarigen, het verwaarlozen van ouderen en zieken, verschillende vormen van corruptie en criminaliteit toenemen. Tegelijkertijd verandert wat een kostbare ruimte voor ontmoeting en solidariteit zou kunnen zijn, vaak in een plaats van vlucht en wederzijds wantrouwen. De huizen en de wijken worden meer gebouwd om te isoleren en te beschermen dan om bijeen te brengen en te integreren. De verkondiging van het Evangelie zal een basis zijn om de waardigheid van het menselijk leven in deze context te herstellen, omdat Jezus in de steden leven in overvloed Vgl. Joh. 10, 10 wil verspreiden. De samenhangende en volledige zin van het menselijk leven die het Evangelie voorhoudt, is het beste geneesmiddel voor de kwalen van de stad, hoewel wij in overweging moeten nemen dat een programma en een uniforme en strakke stijl van evangelisatie niet geschikt zijn voor deze werkelijkheid, maar wat menselijk is tot op de bodem beleven en doordringen tot de kern van de uitdagingen als gistmiddel van getuigenis, in iedere cultuur, in iedere stad de Christen en de stad bevrucht.