Gods Woord, in geloof aanvaard, verlicht het verstand en de begripsvorming van de gelovige. De menselijke geest ontvangt de openbaring niet op louter passieve wijze. Integendeel, het gelovig verstand sluit zich actief aan bij de geopenbaarde waarheid. Vgl. H. Thomas van Aquino, Summa Theologiae. IIa-IIae, q.2, a.10. Het wil haar, door liefde gedreven, in zich opnemen omdat dit Woord antwoord geeft op zijn eigen diepste vragen. Zonder ooit definitieve kennis van de rijkdommen van de openbaring te pretenderen, wil het verstand de verstaanbaarheid van Gods Woord op waarde schatten en onderzoeken – fides quaerens intellectum – en redelijke verantwoording afleggen van Gods waarheid. Met andere woorden, het probeert Gods waarheid uit te drukken op de redelijke en wetenschappelijke wijze die eigen is aan menselijke begripsvorming.

In drie stappen, waarin een aantal actuele thema’s aan de orde komen, bespreekt dit hoofdstuk wezenlijke aspecten van de theologie als rationele, menselijke onderneming, die een eigen geldige en onvervangbare positie heeft in het intellectuele landschap. Ten eerste, theologie is een activiteit van de rede verlicht door het geloof (ratio fide illustrata), die het Woord van God zoals uitgedrukt in de openbaring, probeert te vertalen in de taal van de wetenschap. Ten tweede, de talrijke rationele methoden die gebruikt worden en de uiteenlopende specialisaties in theologische discipline die daaruit voortkomen, blijven verenigbaar met de fundamentele eenheid van theologie als het spreken over God in het licht van de openbaring. Ten derde, theologie is nauw verweven met spirituele ervaring, zij werpt er licht op en wordt er op haar beurt door gevoed, en uit haar aard gaat zij over in authentieke wijsheid waarin de transcendentie van de God van Jezus Christus levendig voelbaar is.