Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Het begrip ’recapitulatie’ (anakephalaiosis) bij Ireneüs houdt het herstel in van Gods beeld bij de mens. Hoewel de uitdrukking uit Efeziër 1,10 Vgl. Ef. 1, 10 afkomstig is, heeft het denken van Ireneüs een brede bijbelse grondslag. De terminus a quo van de verlossing is de bevrijding van de overheersing van Satan en de recapitulatie van de voorafgaande geschiedenis van de mensheid. De terminus ad quem is het positieve aspect: de vernieuwing van Gods beeld en gelijkenis. De eerste Adam draagt het zaad van het hele mensengeslacht in zich; de tweede Adam recapituleert, door middel van de Menswording, elk individu dat tot dan toe geleefd heeft, en richt zich tot alle volken en talen. De verlossing kijkt niet alleen naar het verleden; het is een opening naar de toekomst. Voor de recapitulatie van Gods beeld en gelijkenis moeten zowel het Verbum als de Spiritus aanwezig zijn. De eerste Adam is de voorafbeelding van het Mensgeworden Woord, met het oog waarop het Verbum en de Spiritus de eerste mens hebben gevormd, maar deze bleef in een ’kinderlijke’ toestand, want de Geest, die doet groeien, verliet hem. De gelijkenis geschonken door de Heilige Geest introduceert de nieuwe en laatste periode van de oeconomia, die voltooid werd bij de verrijzenis, toen het hele mensengeslacht de gestalte van de nieuwe Adam aannam. Het pneumatische Vgl. H. Ireneüs van Lyon, Tegen de ketters, Adversus Haereses. 1, 10, 1: SC 264, 154-158; 7, 550-551 Vgl. H. Ireneüs van Lyon, Tegen de ketters, Adversus Haereses. 3, 16, 6: SC 211, 310-314; PG 7, 925-926 aspect van de anakephalaiosis is belangrijk omdat het duurzame bezit van het leven alleen door de Geest mogelijk is. Vgl. H. Ireneüs van Lyon, Tegen de ketters, Adversus Haereses. 5, 7, 2: SC 153, 90; PG 7, 1141 Hoewel de Menswording het verleden opneemt, het in de recapitulatie samenvattend, maak Zij in zekere zin een einde aan het verleden. De uitstorting van de Heilige Geest, die bij de verrijzenis een aanvang nam, leidt de geschiedenis naar het eschaton en maakt de anakephalaiosis werkelijk universeel.