Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Ten tweede wil ik een enkel woord spreken over de Synode van de Kerken in het Midden-Oosten. Ze begon met de reis naar Cyprus waar ik de daar aanwezige Bisschoppen van deze landen het werkdocument voor de Synode heb kunnen overhandigen. Onvergetelijk is de gastvrijheid van de Orthodoxe Kerk, die wij in grote dankbaarheid hebben mogen ervaren. Hoewel de volledige gemeenschap van de Communie nog niet gegeven is, hebben we toch vreugdevol beleefd, dat ons de grondvorm van de oude Kerk – het sacramentele Bisschopsambt als drager van de apostolische traditie, de lezing van de Schrift binnen de hermeneutiek van de Regula fidei (geloofsregel), het begrijpen van de Schrift in de door Gods inspiratie ontstane pluriforme eenheid met Christus en tenslotte het geloof in de centrale plaats van de Eucharistie in het leven van de Kerk – op een diepe wijze met elkaar verenigt. Zo ontmoetten wij de rijkdom van riten van de oude kerken zoals deze ook binnen de Katholieke Kerk bestaan. We hebben aan de vieringen van Maronieten en Melkiten deelgenomen, de Latijnse ritus gevierd en troffen in het oecumenische gebed de Orthodoxen en we hebben de rijke Christelijke cultuur van het Christelijke Oosten door middel van indrukwekkende uitvoeringen kunnen beleven. Maar we hebben ook het probleem van het gedeelde land beleefd. Schuld van het verleden en de diepgaande verwondingen werden zichtbaar, maar ook het uitzien naar vrede en gemeenschap, zoals deze vroeger was. Allen zijn zich bewust, dat geweld ons niet verder brengt – ze heeft juist de huidige toestand tot gevolg. Alleen door een compromis en in het wederzijds elkaar begrijpen kan de eenheid weer worden hersteld. De mensen voorbereiden op deze houding van vrede is een wezenlijke opdracht voor de zielzorg.

Bij de Synode is de blik op het gehele Midden-Oosten verbreed, waar gelovigen samenleven, die behoren tot de verschillende religies alsook de veelvoudige tradities en onderscheiden riten. Wat de Christenen betreft zijn er de voor-Chaldeeuwse en de Chaldeeuwse Kerken, kerken in gemeenschap met Rome en die, die buiten deze gemeenschap staan, en in alle gevallen staan de veelzijdige riten naast elkaar. Door de grote veranderingen van de laatste jaren is het verleden van met elkaar samenleven door elkaar gegooid, de spanningen en scheidingen zijn vergroot, zodat we steeds weer geschrokken getuigen zijn van gewelddadigheden, waarbij geen acht meer geslagen wordt op hetgeen heilig is voor de ander, ja waarbij de meest elementaire regels van de menswaardigheid verdwijnen. Ze hebben eeuwen lang met hun Joodse en moslim buren in vrede samengewoond. Tijdens de Synode hebben we de wijze woorden gehoord van de adviseur van de Mufti van de republiek Libanon aangaande de gewelddadigheden tegen de Christenen. Hij zei: 'Met het verwonden van de Christenen worden we zelf verwond'. Helaas echter zijn deze en gelijksoortige stemmen van wijsheid, waarvoor wij ten diepste dankbaar zijn, te zwak. Ook hier is de verbinding tussen profijt en ideologische blindheid een hindernis. De Synode heeft ook de geest van het geloof en haar rede het grote concept van de dialoog, het vergeven en het zich wederzijds aanvaarden ontwikkeld, dat wij nu aan de wereld met luide stem willen bekendmaken. De mens is slechts één, en de mensheid is één. Wat ergens een mens aangedaan wordt, verwondt uiteindelijk iedereen. Zo moeten de woorden en gedachten van de Synode een luide roep worden aan alle mensen met politieke en religieuze verantwoordelijkheid, om de Christianofobie een halt toe te roepen; opstaan om de verdrevenen en de lijdenden te verdedigen en de geest van verzoening opnieuw te gaan beleven. Uiteindelijk kan de genezing alleen vanuit een diep geloof in de verzoenende liefde van God komen. Dit geloof kracht te geven, dit te voeden en het te laten schijnen, is de hoofdopgave van de Kerk in deze tijd.