In de moderne burgerlijke wereld geldt het grote gezin over het algemeen, en niet ten onrechte, als het bewijs van een doorleefd christelijk geloof, omdat het egoïsme waarover Wij zo juist gesproken hebben als over het grootste obstakel van de gezinsuitbreiding, alleen waarachtig door de hulp van godsdienstig-zedelijke beginselen overwonnen kan worden. Onlangs nog heeft men kunnen constateren hoe de zogenaamde "demografische politiek" geen opmerkelijke resultaten boekt, hetzij omdat het individuele egoïsme, waarvan het vaak de uitdrukking is, hetzij omdat de bedoelingen en methoden van die politiek de waardigheid van het gezin en de menselijke persoon vernietigen, door deze haast op een minderwaardig niveau te plaatsen. Alleen het goddelijk en eeuwig licht van het christendom verlicht en verlevendigt het gezin dusdanig, dat het grote gezin, zowel in de vroegste als in de latere tijd, dikwijls als synoniem met het christelijk gezin werd beschouwd. De eerbied voor de goddelijke wetten heeft het overvloedig leven geschonken; het geloof in God schenkt de ouders de noodzakelijke kracht om de offers en ontberingen te aanvaarden die het opgroeiend kind eist; de christelijke geest van liefde waakt over de orde en de rust en verleent tegelijkertijd, als haalt hij deze uit de natuur, de intieme gezinsvreugden zowel aan de ouders, als aan de kinderen en broers en zusters.

Ook naar buiten is een goed geordend groot gezin als een zichtbaar heiligdom: het sacrament van het doopsel is voor zo'n gezin geen uitzonderlijk gebeuren, maar hernieuwt herhaaldelijk de blijdschap en genade van de Heer. De reeks vreugdevolle pelgrimstochten naar de doopvonten is nog niet beëindigd, of die van de vormsels en de eerste communies begint reeds in dezelfde verblindende witheid. Het kleinste broertje heeft nauwelijks het witte doopkleed tussen de dierbaarste levensherinneringen opgeborgen, of de eerste bruidssluier ontvouwt zich als een bloem en verenigt ouders, kinderen en nieuwe ouders aan de voet van het altaar. Als een opeenvolging van lentes zullen andere huwelijken, vormsels en eerste communies volgen, die om zo te zeggen de bezoeken van God en van Zijn genade in het huisgezin voortzetten.

Maar God bezoekt de grote gezinnen ook door Zijn Voorzienigheid, waarvan de ouders, vooral de armen onder hen, openlijk getuigenis afleggen, door al hun vertrouwen in haar te stellen, wanneer zij menselijkerwijze niet meer zouden weten wat te doen. Een gegronde hoop en geen hersenschim! De Voorzienigheid - om Ons in menselijke ideeën en woorden uit te drukken - is niet in het bijzonder het geheel van uitzonderlijke daden van goddelijke goedheid, maar het normaal resultaat van de harmoniërende activiteit van de oneindige wijsheid, goedheid en almacht van de Schepper. God weigert de middelen om te kunnen leven niet aan degene die een beroep op het leven doet. De goddelijke Meester heeft nadrukkelijk geleerd dat het "leven meer waard is dan het voedsel, en het lichaam meer dan de kleding". Vgl. Mt. 6, 25 Indien afzonderlijke, korte en lange episoden het tegendeel soms schijnen te bewijzen, dan is dit een teken dat de mens de uitvoering van de goddelijke orde iets in de weg gelegd heeft, of ook, in uitzonderlijke gevallen, dat hogere bedoelingen die uit Gods goedheid voortspruiten eraan ten grondslag liggen. Maar de Voorzienigheid is een werkelijkheid, een noodzaak van God de Schepper. Het lijdt geen twijfel dat niet de disharmonie of de inertie van de Voorzienigheid, maar wèl de wanorde van de mens - in het bijzonder tengevolge van zijn egoïsme en gierigheid - oorzaak zijn dat het probleem van de overbevolking op aarde, ten dele werkelijk bestaande, ten dele zonder reden als een dreigende catastrofe door onze moderne maatschappij geducht, ontstaan is en nog onopgelost gebleven is. Dank zij de vooruitgang van de techniek, de vergemakkelijking van het vervoer, met de nieuwe bronnen van energie waarvan men nog maar nauwelijks de vruchten is begonnen te plukken, kan de aarde aan allen voorspoed beloven die zij nog lange tijd zal herbergen.

En wat de toekomst betreft, wie kan voorzien welke andere onverwachte hulpbronnen er nog op onze planeet verborgen zijn, en voor welke verrassingen, ook buiten haar, de wonderbaarlijke ontdekkingen van de wetenschap nog zullen zorgen, en waarmee op het ogenblik nauwelijks een begin is gemaakt? En wie kan voor de toekomst een natuurlijk ritme van voortplanting verzekeren dat hetzelfde is als dat van vandaag? Zou de tussenkomst van een intrinsieke matigende wet t.a.v. het ritme van de uitbreiding onmogelijk zijn? De Voorzienigheid heeft zich het toekomstig lot van de wereld voorbehouden. Maar het is een feit van uitzonderlijke betekenis dat op het ogenblik waarop de wetenschap datgene ten nutte weet te maken wat de verleden tijd nog als de vrucht van vurige verbeelding beschouwde, de angst van sommigen als gegronde verwachtingen van voorspoed in catastrofale perspectieven omvormt. De overbevolking is daarom geen geldige reden om de ongeoorloofde praktijken van de geboortecontrole te verbreiden, maar veeleer het voorwendsel om de gierigheid en het egoïsme goed te praten, hetzij van volkeren die in de uitbreiding van anderen een aanslag op hun eigen politieke hegemonie en de verlaging van hun levensstandaard zien, hetzij van individuen, in het bijzonder de meest gefortuneerden, die de voorkeur geven aan een veel rijker genot van aardse goederen, dan zich te verzekeren van de eer en de verdienste van het verwekken van nieuwe levens. Zo komt men ertoe bepaalde wetten van de Schepper te schenden, onder voorwendsel dat men de ingebeelde vergissingen van Zijn Voorzienigheid wil herstellen. Het zou daarentegen veel verstandiger en nuttiger zijn wanneer de moderne maatschappij er zich vastberaden en algemener op toelegt om haar eigen gedrag te herzien door de oorzaken van de hongersnood in de "depressie-gebieden" of overbevolkte zônes weg te nemen, door de moderne ontdekkingen actiever voor vreedzamer doeleinden in te schakelen, door een openlijker politiek van samenwerking en uitwisseling te volgen, door een economie met wijdere horizont en minder nationalistisch op te bouwen, en vooral door op de voorstellen van het egoïsme te reageren met liefde en door tegenover de hebzucht de gerechtigheid concreter toe te passen. God zal de mensen geen rekenschap vragen over het lot van de mensheid in het algemeen, dit is Zijn zaak, maar wel van ieder van hun daden die zij in overeenstemming met of tegen hun geweten in hebben gesteld. Wat u betreft, ouders en kinderen van grote gezinnen, blijft rustig en vastberaden uw vertrouwen stellen in de goddelijke Voorzienigheid, in de zekerheid dat zij u op haar beurt dagelijks zal blijven helpen, en, indien dit nodig mocht zijn, u haar buitengewone tussenkomst, die zo velen onder u gelukkig ervaren hebben, zal blijven tonen.