De volgende toelichtingen onderstrepen de consensus, die is bereikt in de Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen
Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie
(31 oktober 1999) met betrekking tot de grondwaarheden van de rechtvaardiging; zo wordt duldelijk, dat de wederzijdse veroordelingen van vroeger tijden met van toepassing zijn op de [Rooms-]katholieke en Lutherse leerstellingen van de rechtvaardiging, zoals die zijn weergegeven in de Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen
Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie
(31 oktober 1999) .

"Gemeenschappelijk belijden wij: alleen uit genade in het geloof in de heilsdaad van Christus, niet op grond van enige verdienste van onze kant worden wij door God aangenomen en ontvangen wij de Heilige Geest, die onze harten vernieuwt en ons in staat stelt en oproept tot goede werken." Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 15

1. "Wij belijden gezamenlijk dat God uit genade de mens de zonde vergeeft en hem tegelijk in zijn leven van de knechtende macht van de zonde bevrijdt ..." Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 22 Rechtvaardiging is vergeving van zonden en rechtvaardig gemaakt worden, waardoor God "hem het nieuwe leven in Christus schenkt." Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 22 . "Omdat we gerechtvaardigd zijn door het geloof, hebben we vrede met God" (Rom. 5, 1). Wij worden "kinderen van God genoemd, en dat zijn wij ook?" (1 Joh. 3, 1). Wij zijn werkelijk en innerlijk vernieuwd door het handelen van de Heilige Geest, terwijl wij altijd afhankelijk blijven van Zijn werk in ons. "Zo is dus wie in Christus is, een nieuwe schepping; al het oude is voorbij, zie, alles is nieuw geworden!" (2 Kor. 5, 17). De gerechtvaardigden blijven geen zondaars in deze zin.

   Toch zouden wij ongelijk hebben als we zouden zeggen dat we zonder zonde zijn. (1 Joh. 1, 8-10) Vgl. Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 28 "Wij allen maken veel fouten" (Jak. 3, 2). "Wie heeft weet van zijn ongeweten zonden? Zuiver mij van mijn vele verborgen fouten" (Jes. 19, 13). En wanneer we bidden, kunnen we slechts, zoals de tollenaar, zeggen: "God wees mij, zondaar, genadig" (Lc. 18, 13). Dit wordt op verschillende manieren uitgedrukt in onze liturgische vieringen. Samen horen we de aansporing: "Laat dus de zonde niet heersen in uw sterflijk lichaam, zodat u aan zijn begeerten gehoorzaamt" (Rom. 6, 12). Dit herinnert ons aan het voortdurende gevaar, dat uitgaat van de macht van de zonde en haar werking in Christenen. In zoverre kunnen Lutheranen en Rooms-Katholieken samen de Christen verstaan als simul justus et peccator, odanks hun verschillen in benadering op dit punt, zoals die onder woorden zijn gebracht in Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen
   Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie
   (31 oktober 1999).

2. Het begrip "begeerte" wordt aan Rooms-Katholieke en Lutherse zijde in verschillende betekenis gebruikt. In de Lutherse belijdenisgeschriften wordt "begeerte" opgevat als menselijk verlangen, dat zichzelf zoekt, wat in het licht van de Wet, geestelijk verstaan, wordt beschouwd als zonde. In de Rooms-Katholieke opvatting is "begeerte" een neiging, die in de mensen blijft zelfs na de doop, die uit zonde voortkomt en tot zonde dwingt. Ondanks de verschillen die hier optreden, kan vanuit Luthers perspectief worden erkend, dat verlangen een opening kan worden waardoor de zonde aanvalt. Als gevolg van de macht van de zonde heeft heel de mens de neiging zich tegen God te verzetten. Deze neiging "komt" volgens zowel de Lutherse als de Rooms-Katholieke opvatting, "niet overeen met Gods oorspronkelijke plan voor de mensheid". Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 30 Zonde beeft een persoonlijk karakter en leidt als zodanig tot de scheiding van God. Het is het egoïstisch verlangen van de oude mens en het gebrek aan vertrouwen in en liefde tot God. De werkelijkheid van de verlossing in de doop en het gevaar van de macht van de zonde kan onder woorden worden gebracht op zo'n manier, dat aan de ene kant de vergeving van zonden en de vernieuwing van de mensheid in Christus door de doop wordt benadrukt en dat aan de andere kant wordt gezien dat de gerechtvaardigden ook "voortdurend worden bloot gesteld aan de macht van de zonde, die hen nog altijd met haar aanvallen bestookt Vgl. Rom. 6, 12-14 en die niet zijn uitgezonderd van een levenslange strijd tegen het loochenen van God ( ... ) Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 28
3. Rechtvaardiging komt tot stand "alleen door genade" Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 5 en Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 16 door geloof alleen wordt de mens gerechtvaardigd "los van de werken" Vgl. Rom. 3, 28 Vgl. Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 25 , "Genade schept geloof niet alleen wanneer geloof begint in een mens, maar zolang dat geloof duurt". H. Thomas van Aquino, Summa Theologiae. II/II 4,4 ad 3 De werking van Gods genade sluit menselijk handelen niet uit: God bewerkt alles, het willen en het volbrengen, daarom worden wij opgeroepen om ons in te spannen. Vgl. Fil. 2, 12-13 "Zodra de heilige Geest is begonnen met zijn werk van wedergeboorte en vernieuwing in ons door het Woord en de heilige sacramenten, is het zeker, dat wij kunnen en moeten meewerken door de kracht van de heilige Geest..." Formula Concordiae , FC SD II, 64 v.; Bekenntnisschriften der evangelisch-lutherischen Kirche (BSLK) 897, 37 e.v.
4. Genade als de gemeenschap van de gerechtvaardigden met God in geloof, hoop en liefde wordt altijd ontvangen van het reddend en scheppend werk van God. Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 27 Maar het is niettemin de verantwoordelijkheld van de gerechtvaardigden deze genade niet te verspillen maar in genade te leven. De aansporing om goede werken te doen is de aansporing om zich te oefenen in het geloof. vgl. Bekenntnisschriften der evangelisch-lutherischen Kirche (BSLK) 197,45 De gerechtvaardigden moeten goede werken "doen met de bedoeling hun roeping te bevestigen, dat is, opdat zij niet van hun roeping afvallen door weer te zondigen". Apol XX, 13, Bekenntnisschriften der evangelisch-lutherischen Kirche (BSLK) 316, 18-24; onder verwijzing naar 2 Petr. 1, 10. Vgl. ook Formula Concordiae, FC SD IV, 3 3, Bekenntnisschriften der evangelisch-lutherischen Kirche (BSLK) 948, 9-23 In deze zin kunnen Lutheranen en Rooms-Katholieken samen verstaan, wat is gezegd over de "bewaren van de genade" in Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 38-39. Zeker, "wat er ook in de gerechtvaardigden vooraf gaat aan of volgt op de vrije gave van het geloof is niet de grond van de rechtvaardiging en verdient die ook niet". Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 25
5. Door de rechtvaardiging worden we onvoorwaardelijk opgenomen in de gemeenschap met God. Dit sluit de belofte in van eeuwig leven; "Als we met Hem zijn verbonden in Zijn dood, zullen wij zeker met Hem verbonden worden in Zijn opstanding". Vgl. Rom. 6, 5 Vgl. Joh. 3, 36 Vgl. Rom. 8, 17 In het laatste oordeel zullen de gerechtvaardigden ook geoordeeld worden op grond van hun werken. Vgl. Mt. 16, 27. enz. Vgl. Mt. 25, 31-46. enz. Vgl. Rom. 2, 16. enz. Vgl. Rom. 14, 12. enz. Vgl. 1 Kor. 3, 8. enz. Vgl. 2 Kor. 5, 10. enz. Wij aanvaarden een oordeel, waarin Gods genadig vonnis alles in ons leven en ons handelen zal aannemen, wat overeen komt met Zijn wil. Maar alles in ons leven, wat verkeerd is, zal worden blootgelegd en niet het eeuwig leven binnengaan. Ook de Formula Concordiae zegt: "Het is Gods wil en uitdrukkelijk gebod, dat de gelovigen goede werken moeten doen, die de heilige Geest in hen werkt, en God wil zich met hen verheugen omwille van Christus en Hij belooft hen een heerlijke beloning in dit en in het toekomstig leven". Formula Concordiae, FC SD IV, 38; Bekenntnisschriften der evangelisch-lutherischen Kirche (BSLK) 950,18-24 Iedere beloning is een gave van genade, waarop we geen aanspraak hebben.

De rechtvaardigingsleer is maatstaf of toetssteen van het christelijke geloof. Geen leer mag in strijd zijn met dit criterium. In deze zin is de rechtvaardigingsleer "een onmisbaar criterium dat voortdurend heel de leer en praxis van onze kerken dient te richten op Christus". Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 18 Als zodanig heeft zij haar waarheid en haar eigen betekenis in de alles omvattende context van de fundamentele belijdenis van het geloof in de Drieëenheid door de kerk. We "delen het doel, in alles Christus te belijden, die boven alles moet worden vertrouwd als de ene middelaar (1 Tim. 2, 5-6), door wie God in de heilige Geest zichzelf geeft en zijn vernieuwende gaven uitstort". Pauselijke Raad ter bevordering vd Eenheid vd Christenen, Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer door de Rooms Katholieke Kerk en Lutherse Wereld Federatie (31 okt 1999), 18

Het antwoord van de Rooms-Katholieke Kerk heeft met de bedoeling het gezag van Lutherse synoden of van de Lutherse Wereldfederatie ter discussie te stellen. De Rooms-Katholieke Kerk en de Lutherse Wereldfederatie zijn de dialoog begonnen en hebben die gevoerd als partners met gelijke rechten ("par cum pari"). Ondanks verschillen in opvatting over gezag in de kerk respecteert elke partner de voorgeschreven werkwijze van de andere partner om leerstellige beslissingen te nemen.