Johannes werd geboren in Engeland, in Salisbury, tussen 1100 en 1120. Bij het lezen van zijn werken, vooral zijn rijke correspondentie, vernemen we de belangrijkste feiten uit zijn leven. Gedurende ongeveer 12 jaar, van 1136 tot 1148, wijdde hij zich aan de studie in de meest degelijke scholen van die tijd, waarin hij onderricht kreeg van beroemde meesters. Hij ging naar Parijs, daarna naar Chartres, het midden dat zijn opleiding het meest getekend heeft en waarvan hij zich de grote culturele openheid, interesse voor speculatieve problemen en waardering voor literatuur eigen maakte. Zoals toen dikwijls het geval was, werden de schitterendste studenten door prelaten en vorsten aangeworven om hun naaste medewerkers te worden. Dat was ook zo met Johannes van Salisbury, die door zijn grote vriend
Paus Benedictus XVI - Audiëntie
H. Bernardus van Clairvaux
17e catechese in de reeks over grote middeleeuwse kerkelijke auteurs
(21 oktober 2009) voorgesteld werd aan Theobald, aartsbisschop van Canterbury – zetel van het primaat van Engeland – die hem graag onder zijn geestelijken opnam. Gedurende 11 jaar, van 1150 tot 1161, was Johannes van deze bejaarde aartsbisschop de secretaris en aalmoezenier. Met onvermoeibare ijver en terwijl hij zich aan de studie bleef wijden, vervulde hij een intense diplomatische activiteit, die hem een tiental keer naar Italië bracht, met als uitdrukkelijk doel te zorgen voor de relaties tussen het Koninkrijk en de Kerk van Engeland met de Paus van Rome. In die tijd was Adrianus IV, een Engelsman, trouwens paus, die een nauwe vriendschap met Johannes van Salisbury onderhield. In de jaren die volgden op de dood van Adrianus IV in 1159, ontstond in Engeland een toestand van grote spanning tussen de Kerk en het Koninkrijk. Koning Hendrik II wou namelijk zijn gezag laten gelden over het interne leven van de Kerk, door haar vrijheid te beperken. Deze positie wekte reacties op bij Johannes van Salisbury en vooral de moedige weerstand van de opvolger van Theobald op de bisschopszetel van Canterbury, de heilige Thomas Becket die om die reden in ballingschap vertrok naar Frankrijk. Johannes van Salisbury vergezelde hem en bleef in zijn dienst, terwijl hij voor verzoening bleef ijveren. In 1170, toen Johannes en Thomas Becket reeds naar Engeland waren teruggekeerd, werd deze laatste in zijn kathedraal aangevallen en gedood. Hij stierf als martelaar en werd onmiddellijk door het volk als zodanig vereerd. Johannes bleef de opvolger van Thomas eveneens trouw dienen tot hij tot bisschop van Chartres verkozen werd waar hij bleef van 1176 tot 1180, het jaar van zijn dood.
