Joseph Kardinaal Ratzinger - 28 mei 1992
Wanneer men de analoge toepassing van de term communio op de particuliere kerken als geheel goed wil begrijpen, moet men vooral in gedachten houden dat de particuliere kerken, voorzover ze "delen van de ene kerk van Christus" 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het herderlijk ambt van de bisschoppen in de Kerk, Christus Dominus (28 okt 1965), 6 zijn, een speciale relatie van "wederzijdse interioriteit" H. Paus Johannes Paulus II, Audiëntie, Tot de Romeinse Curie bij gelegenheid van het Kerstfeest (20 dec 1990), 9 hebben met het geheel, dus met de universele kerk, omdat in elke particuliere kerk "de ene, heilige, katholieke en apostolische kerk van Christus waarlijk aanwezig is en zich uitwerkt". 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het herderlijk ambt van de bisschoppen in de Kerk, Christus Dominus (28 okt 1965), 11 Daarom kan "de universele kerk niet verstaan worden als de som van de particuliere kerken of als een federatie van particuliere kerken". H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Kleinseminarie van Onze Lieve Vrouw van de Engelen, Los Angeles, Tot de Bisschoppen van de Verenigde Staten van Amerika (16 sept 1987), 3 De universele kerk vloeit niet voort uit de communio van de kerken, maar is een realiteit die, in haar essentiële mysteries ontologisch en temporeel voorafgaat aan iedere individuele particuliere kerk.
Volgens de kerkvaders gaat de Kerk als mysteries de kerk die één en uniek is, ontologisch vooraf aan de schepping Vgl. Apostolische Vader, De Herder van Hermas, Hermae Pastor. Vis. 2, 4: PG 2, 897-900 temporeel op Pinksteren gestalte gekregen in de gemeenschap van de honderdtwintig die verenigd waren rond Maria en de twaalf apostelen, de vertegenwoordigers van de ene unieke Kerk en de toekomstige stichters van de lokale kerken, die een zending hebben voor de wereld. De kerk spreekt alle talen Vgl. Hand. 2,1. vv. Vgl. H. Ireneüs van Lyon, Tegen de ketters, Adversus Haereses. III, 17, 2:PG 7, 929-930; "at Pentecost (...) all nations (...) had become a marvellous choir to intone a hymn of praise to God in perfect harmony, because the Holy Spirit had brought distances to nought, eliminated discordant notes and transformed the varieties of the peoples into the first-fruits to be offered to the Father" Vgl. H. Fulgentius van Ruspe, Preken, Sermones. 8 in Pentecoste, 2-3: PL 65, 743-744, al vanaf het begin.
Uit de Kerk die van oorsprong en in haar eerste manifestatie universeel is, zijn de verschillende lokale kerken ontstaan als particuliere uitdrukkingen van de ene en unieke kerk van Jezus Christus. Ze zijn ontstaan binnen en vanuit de universele kerk en hun kerkelijkheid bestaat binnen en door de universele kerk. Daarom is de formule van het Tweede Vaticaanse Concilie: "De Kerk in en gevormd door de kerken" (Ecclesia in et ex Ecclesiis) 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 23. "in en uit deze particuliere Kerken bestaat de ene en enige katholieke Kerk". Deze Leer ontwikkelt zich terecht uit hetgeen eerder gezegd is Paus Pius XII, Encycliek, Over het mystieke lichaam van Christus en over de vereniging die wij daarin bezitten met Christus, Mystici Corporis Christi (29 juni 1943), 41. Bijv. door Paus Pius XII, "de éne katholieke Kerk bestaat en wordt opgebouwd", niet los te zien van de andere formule: "De kerken in en gevormd uit de Kerk" (Ecclesia in et ex Ecclesiia) Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Audiëntie, Tot de Romeinse Curie bij gelegenheid van het Kerstfeest (20 dec 1990), 9. De relatie tussen de universele Kerk en de particuliere kerken is een mysterie en kan niet vergeleken worden met de relatie die in een puur menselijke groep of vereniging bestaat tussen het geheel en de delen.
