• Database vol kerkelijke documenten
  • Geloofsverdieping
  • Volledig in het Nederlands
  • Beheerd door vrijwilligers

Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

x
§ 1 In elk bisdom en voor alle zaken door het recht niet uitdrukkelijk uitgezonderd, is de rechter van eerste instantie de diocesane Bisschop, die de rechterlijke macht kan uitoefenen in eigen persoon of door anderen, volgens de canones die volgen.

§ 2 Indien het echter gaat over rechten of tijdelijke goederen van een rechtspersoon die door de Bisschop vertegenwoordigd wordt, oordeelt in eerste instantie de rechtbank van beroep.

§ 1 Iedere diocesane Bisschop is gehouden een Gerechtsvicaris ofwel Officiaal met gewone rechterlijke macht aan te stellen, onderscheiden van de Vicaris-generaal, tenzij de beperkte omvang van het bisdom of het kleine aantal zaken iets anders raadzaam maakt.

§ 2 De Gerechtsvicaris vormt met de Bisschop één rechtbank, maar hij kan geen zaken beoordelen die de Bisschop zichzelf voorbehoudt.

§ 3 Aan de Gerechtsvicaris kunnen assistenten gegeven worden, die adjunct-Gerechtsvicarissen of Vice-officiaals genoemd worden.

§ 4 Zowel de Gerechtvicaris als de adjunct-Gerechtsvicarissen moeten priester zijn, van onbesproken naam, doctor of tenminste licentiaat in het canoniek recht en niet jonger dan dertig jaar.

§ 5 Zij verliezen hun ambt niet wanneer de zetel vacant wordt, en zij kunnen ook niet verwijderd worden door de diocesane Administrator; bij de komst van de nieuwe Bisschop echter behoeven zij bevestiging.

§ 1 In een bisdom dienen door de Bisschop diocesane rechters aangesteld te worden, die clerici zijn.

§ 2 De bisschoppenconferentie kan toestaan dat ook leken tot rechter aangesteld worden, uit wie, wanneer de omstandigheden dit raadzaam maken, er één genomen kan worden bij de samenstelling van een college.

§ 3 De rechters dienen van onbesproken naam te zijn en doctor of tenminste licentiaat in het canoniek recht.

De Gerechtsvicaris, de adjunct-Gerechtsvicarissen en de overige rechters worden voor een bepaalde tijd benoemd, onverminderd het voorschrift van can. 1420 § 5, en zij kunnen niet ontslagen worden tenzij om een wettige en ernstige reden.
§ 1 Meerdere diocesane Bisschoppen kunnen in onderlinge overeenstemming, met goedkeuring van de Apostolische Stoel, in de plaats van de diocesane rechtbanken waarover in de canones 1419-1421, in hun bisdommen één enkele rechtbank van eerste instantie oprichten; in dat geval beschikt de vergadering van deze Bisschoppen of de Bisschop door hen aangewezen, over alle machten die een diocesane Bisschop met betrekking tot zijn rechtbank bezit.

§ 2 De rechtbanken waarover in § 1, kunnen opgericht worden ofwel voor alle zaken ofwel alleen voor bepaalde soorten zaken.

In elk geding met één rechter kan deze twee bijzitters, clerici of leken van beproefde levenswandel, als raadgevers bij zich nemen.

§ 1 Met verwerping van elke tegenstrijdige gewoonte worden voorbehouden aan een collegiale rechtbank van drie rechters:

  1. contentieuze zaken:
    1. aangaande de band van de heilige wijding;
    2. aangaande de huwelijksband, onverminderd de voorschriften van de canones 1686 1688 en 1688 1690;
  2. strafzaken:
    1. aangaande misdrijven die de straf van wegzending uit de clericale staat met zich mee kunnen brengen;
    2. aangaande het opleggen of verklaren van excommunicatie.

§ 2 De Bisschop kan zaken die moeilijker zijn of van groter belang, toevertrouwen aan het oordeel van drie of vijf rechters.

§ 3 Voor de behandeling van elke zaak afzonderlijk dient de Gerechtvicaris de rechters in volgorde per beurtrol op te roepen, tenzij de Bisschop in afzonderlijke gevallen anders bepaald heeft.

§ 4 Indien eventueel in eerste instantie geen college samengesteld kan worden, kan de bisschoppenconferentie, zolang deze onmogelijkheid voortduurt, toestaan dat een Bisschop zaken toevertrouwt aan één rechter-clericus die, waar het mogelijk is, een bijzitter en een onderzoeksrechter bij zich neemt.

§ 5 Eenmaal aangewezen rechters mag de Gerechtsvicaris niet vervangen, tenzij om een zeer ernstige reden die in een decreet uitgedrukt moet worden.

Zie ook:

Vervallen (doorgehaald) en vervangen (erachter geplaatst) conform de bepalingen van Paus Franciscus met het Motu Proprio Paus Franciscus - Motu Proprio
Mitis Iudex Dominus Iesus
De Heer Jezus, barmhartige rechter - Enkele aanpassingen van het kerkelijk wetboek aangaande het huwelijksrecht
(15 augustus 2015)
van 15 aug. 2015, dat per 8 dec. 2015 van kracht is. (Bewerking door de redactie, niet voorzien in het Motu Proprio.)

§ 1 Een collegiale rechtbank moet als college te werk gaan, en de vonnissen vellen met meerderheid van stemmen.

§ 2 Voor zover mogelijk moet de Gerechtsvicaris of de adjunct-Gerechtsvicaris deze rechtbank voorzitten.

§ 1 Indien er een geschil bestaat tussen religieuzen of tussen huizen van hetzelfde clericaal religieus instituut van pauselijk recht, is de rechter van eerste instantie, tenzij iets anders in de constituties voorzien wordt, de provinciale Overste, of, indien het een rechtens zelfstandig klooster is, de plaatselijke Abt.

§ 2 Behoudens een afwijkend voorschrift van de constituties zal, indien het een contentieuze zaak tussen twee provincies is, in eerste instantie oordelen de hoogste Bestuurder in eigen persoon of door een gedelegeerde; indien tussen twee kloosters, de Abt-overste van de monastieke congregatie.

§ 3 Tenslotte, als een geschil ontstaat tussen fysieke religieuze personen of rechtspersonen van verschillende religieuze instituten, of ook van hetzelfde clericaal instituut van diocesaan recht of van een laïcaal instituut, of tussen een religieus persoon enerzijds en een seculier clericus of leek of niet-religieuze rechtspersoon anderzijds, oordeelt in eerste instantie de diocesane rechtbank.

Document

Naam: CODEX IURIS CANONICI
Codex van het Canonieke recht
Soort: Wetboek
Auteur: Aucturitate Ioannis Pauli PP. II
Datum: 25 januari 1983
Copyrights: © www.kerkrecht.nl
Aan de hier gepubliceerde versie kunnen geen rechten ontleend worden
Bewerkt: 20 mei 2022

Referenties naar dit document

Opties

Internetadres
Print deze pagina
Dit document bestellen
Startpagina van dit document
Inhoudsopgave van dit document
Referenties naar dit document
Referenties vanuit dit document
Trefwoordenlijst voor dit document
RK Documenten wordt mogelijk gemaakt door donaties van gebruikers.
© 1999 - 2025, Stg. InterKerk, Schiedam, test