Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Voor onze tijd is het meer dan ooit nodig dat de jongeren voorbereid worden op het huwelijk en het gezin. In sommige landen dragen de gezinnen nog, volgens oud gebruik, aan de jongeren de waarden over die betrekking hebben op het huwelijks- en gezinsleven, door middel van geleidelijke opvoeding of inwijding. Maar de veranderingen in de schoot van bijna alle moderne maatschappijen eisen dat niet slechts het gezin doch ook de samenleving en de Kerk zich inspannen om de jongeren op passende wijze voor te bereiden op hun verantwoordelijkheid voor hun toekomst. Veel ongunstige verschijnselen in het huidige gezinsleven vloeien voort uit het feit dat de jongeren in de nieuwe situaties niet slechts de juiste rangorde van waarden uit het oog verliezen, maar ook niet weten hoe zij zich moeten opstellen tegenover de nieuwe moeilijkheden en hoe zij ze moeten oplossen, omdat zij geen zekere maatstaven meer hebben voor hun gedrag. De ervaring leert echter dat de jongeren die voldoende voorbereid zijn op het gezinsleven, in het algemeen beter slagen dan anderen. De voorbereiding op het huwelijk moet gezien en verwezenlijkt worden als een geleidelijk en voortdurend proces. Zij omvat namelijk drie hoofdelementen:

• een verwijderde,
• een meer nabije en
• een onmiddellijke voorbereiding.

De verwijderde voorbereiding begint al in de kindsheid, in die verstandige gezinspedagogie welke erop gericht is de kinderen ertoe te brengen zichzelf te ontdekken als mensen die begiftigd zijn met een rijkgeschakeerde psychologie en een individuele persoonlijkheid met eigen krachten en zwakheden. Dit is de periode waarin de waardering ingeprent moet worden voor iedere zuivere menselijke waarde, hetzij in de intermenselijke verhoudingen, hetzij in de maatschappelijke betrekkingen, met alles wat dit betekent voor de vorming van bet karakter, voor de zelfbeheersing en het juiste gebruik van de eigen neigingen, voor de wijze waarop kinderen personen van het andere geslacht zien en tegemoet treden enz. Bovendien is speciaal voor de christenen een solide geestelijke en catechetische vorming vereist die in het huwelijk een echte roeping en zending weet aan te wijzen, zonder de mogelijkheid uit te sluiten van de totale zelfgave aan God in de roeping tot het priester- of kloosterleven.

Op deze basis zal vervolgens, in een uitvoeriger behandeling, de meer nabije voorbereiding stoelen, die - vanaf de geëigende leeftijd en met een aangepaste catechese, als in een catechumenaat - een meer specifieke voorbereiding op de sacramenten vereist, als het ware hun herontdekking. Deze vernieuwde catechese voor jongeren en voor allen die zich op het christelijk huwelijk voorbereiden, is beslist noodzakelijk, opdat het sacrament gesloten en in het leven gepraktiseerd wordt met de vereiste morele en geestelijke gesteltenis. De godsdienstige vorming van de jongeren moet aangevuld worden, op het juiste ogenblik en volgens de verschillende concrete behoeften,

• met een voorbereiding op het leven van twee mensen met elkaar;
• een voorbereiding die het huwelijk voorstelt als een interpersoonlijke relatie tussen man en vrouw welke voortdurend ontwikkeld moet worden;
• die de verdieping stimuleert van de problemen van de echtelijke seksualitelt en van het verantwoord ouderschap, met de essentiële medisch-biologische kennis welke daarmee verbonden is;
• en die de ouders vertrouwd maakt met de juiste methoden de kinderen op te voeden en hen helpt de basiselementen te verwerven die nodig zijn om een geregeld gezinsleven te kunnen leiden (vast werk, voldoende financiële middelen, verstandig beheer, begrip van huishouding enz.).

Men zal tenslotte niet moeten nalaten voor te bereiden op het gezinsapostolaat, op de broederlijkheid en de samenwerking met andere gezinnen, op de actieve deelname aan groepen, verenigingen, bewegingen en initiatieven die het menselijk en christelijk welzijn van het gezin tot doel hebben.

De onmiddellijke voorbereiding op de viering van het sacrament van het huwelijk moet plaatsvinden in de laatste maanden en weken die aan de bruiloft voorafgaan, om als het ware een nieuwe betekenis, inhoud en vorm te geven aan het zogenaamde huwelijksexamen dat door het kerkelijk recht vóór de viering van de bruiloft wordt vereist. Ook al is zo'n voorbereiding in alle gevallen noodzakelijk, zij is toch dringender nodig voor de verloofden die nog tekortkomingen vertonen en moeilijkheden hebben ten aanzien van de christelijke leer en de praktijk van het leven.

Onder de beginselen die tijdens deze geloofstocht (welke overeenkomst vertoont met het catechumenaat) meegedeeld dienen te worden,

• moet ook een diepe kennis zijn van het mysterie van Christus en van de Kerk,
• van wat het christelijk huwelijk betekent aan genade en verantwoordelijkheid
• alsmede een voorbereiding op de actieve en bewuste deelname aan de riten van de huwelijksliturgie.

Het christelijk gezin en heel de kerkelijke gemeenschap moeten zich betrokken voelen bij de diverse fasen van de voorbereiding op het huwelijk, die wij slechts in grote lijnen hebben beschreven. Zoals de bisschoppenconferenties zich toeleggen op geschikte initiatieven om de toekomstige echtgenoten te helpen zich meer bewust te worden van de ernst van hun keuze en om de zielenherders te helpen zich te vergewissen van hun juiste gesteltenis, zo is het ook wenselijk dat zij zorgen voor de van een Handboek voor de gezinspastoraal. Daarin zal men vóór alles moeten vaststelien welke inhoud, duur en methode de voorbereidingscursussen ten minste moeten hebben, waarbij de verschillende leerstellige, pedagogische, juridische en medische aspecten die van belang zijn voor het huwelijk, in een evenwichtig onderling verband samengevoegd moeten worden, zodanig dat degenen die zich op het huwelijk voorbereiden, niet slechts een intellectuele verdieping ontvangen, maar meer nog aangespoord worden vitale leden te worden van de kerkgemeenschap.

Ofschoon de noodzaak en het verplichtend karakter van de onmiddellijke voorbereiding op het huwelijk niet onderschat moeten worden - wat zou gebeuren, als men er gemakkelijk in dispenseerde -, moet die voorbereiding toch altijd zo voorgesteld en uitgevoerd worden dat haar eventueel ontbreken geen belemmering vormt voor de sluiting van het huwelijk.