CON SEMPREKerstboodschap 1942
(Soort document: Paus Pius XII - Radiotoespraak)
Paus Pius XII -
24 december 1942
Wie in het licht van rede en geloof de grondslagen en de doeleinden van het maatschappelijk leven, zoals wij die in korte trekken hebben aangegeven, overweegt en ze beschouwt in hun zuiverheid en morele hoogheid en in hun weldadige gevolgen op alle gebied, moet er wel van overtuigd zijn, welk een machtige beginselen voor orde en vrede door krachten, die zich richten op grootse idealen en vastbesloten zijn de moeilijkheden te trotseren, aan een innerlijk ontwrichte wereld geschonken, of beter gezegd teruggegeven konden worden, als zij de slagbomen van verstandelijke en juridische aard, uit de weg hadden geruimd die opgelicht zijn door vooroordelen, dwangen en onverschilligheid en door een lang proces van secularisatie in denken, voelen en handelen, dat ten slotte de aardse staat losgemaakt en afgetrokken heeft van het licht en de krracht van de stad van God.
Heden meer dan ooit slaat het uur van herstel, het uur om het wereldgeweten wakker te schudden uit de staat van diepe verdoving, waarin het door de gifstoffen van wijd verbreide valse denkbeelden is gevangen. Dit is des te meer waar, omdat in dit uur van materiele en morele ineenstorting de erkenning van de broosheid, en onvastheid van iedere louter menselijke ordening op het punt is ook hen uit de waan te helpen, die in dagen van schijngeluk geen besef hadden van het in hen zelf en in de maatschappij bestaande tekort aan contact met het eeuwige, en die dat tekort niet aanzagen voor een wezenlijlk gebrek in hun bouwsels.
Wat voor de christen, die in diep geloof leeft onder het gemis aan inzicht bij anderen, reeds helder en duidelijk was, dat wordt ons nu overduidelijk gemaakt door de donder van de ontzettende catastrofe der huidige ineenstorting, die zelfs voor de oren der lauwen, der onverschilligen, der achtelozen, de verschrikkelijk plechtige klank aanneemt van een wereldgericht: het is namelijk een aloude waarheid, die zich tragisch openbaart in altijd nieuwe vormen, en die van eeuw tot eeuw, van volk tot volk als een donder klinkt uit de mond van de profeet: Allen die U verlaten, zullen beschaamd worden; wie van U afwijken, zullen in het stof geschreven worden; want zij verlieten de bron van levend water, de Heer." (Jer. 17, 13).
Geen klaaglied maar actie is het gebod van dit uur; geen klaaglied over wat is of wat was, maar heropbouw van wat verrijzen zal en verrijzen moet tot heil van de gemeenschap. Bezield door een geestdrift van kruisvaarders, dienen de beste en meest uitgelezen leden van de christenheid zich te verenigen in de geest van waarheid en van gerechtigheid en van liefde onder de kreet:
God wil het!, bereid om evenals de kruisvaarders van weleer te dienen en zich op te offeren. Toen ging het om de bevrijding van het land, dat door het leven van het vleesgeworden Woord Gods geheiligd is. Thans gaat het, als wij ons zo mogen uitdrukken, om een nieuwe overtocht, het oversteken van de zee van de dwalingen van dag en tijd ter bevrijding van het geestelijke heilig land, dat bestemd is de bodem en de grondslag te zijn van onveranderlijke regels en wetten voor maatschappelijke constructies van hechte, innerlijke vastheid.
Ter bereiking van zulk een verheven doel wenden wij ons van de kribbe van de Vorst van de vrede in vol vertrouwen, dat Zijn genade zich in alle harten zal uitstorten, tot u, beminde zonen, die in Christus uw verlosser erkent en aanbidt, en tot allen, die met ons althans door de geestelijke band van het geloof in God verenigd zijn; tot allen eindelijk, die er naar hunkeren zich te bevrijden van de twijfels en dwalingen, en vurig verlangen naar licht en naar leiding. En wij sporen u aan en bezweren u met al de aandrang van ons vaderhart, niet alleen om de vreeselijke ernst van dit uur te beseffen, maar ook te denken aan de mogelijkheden van een weldadige en bovennatuurlijke dageraad die het bevat, en u te verenigen en samen te werken voor de vernieuwing van de maatschappij in geest en waarheid.
Het wezenlijke doel van deze noodzakelijke en heilige kruistocht is, dat de vredesster, de ster van Bethlehem, opnieuw in haar schitterende glans, in haar vredebrengende vertroosting als een belofte en een voorteken van een betere, vruchtbaarder en gelukkiger toekomst over heel de mensheid, moge opgaan.