Zonder God weet de mens niet waar hij heen moet, en is niet eens in staat te begrijpen wie hij is. Geconfronteerd met de enorme problemen van de ontwikkeling van de volken, die ons bijna tot moedeloosheid en tot opgeven zouden brengen, komt ons het woord van de Heer Jezus te hulp, die ons laat weten: “Los van Mij kunt gij niets” (Joh. 15, 5) en ons aanmoedigt: “Ik ben met u alle dagen tot de voleinding der wereld” (Mt. 28, 20). Geconfronteerd met de enorme hoeveelheid werk die gedaan moet worden, worden wij in het geloof aan Gods aanwezigheid overeind gehouden, samen met degenen die zich in Zijn Naam aaneensluiten en werken voor gerechtigheid. Paus Paulus VI heeft ons er in H. Paus Paulus VI - Encycliek
Populorum Progressio
Over de ontwikkeling van de volken
(26 maart 1967) aan herinnerd dat de mens niet in staat is zijn vooruitgang alleen te bewerkstelligen, omdat hij niet van zichzelf uit een waarachtig humanisme kan grondvesten. Alleen wanneer wij bedenken dat wij als individu en als gemeenschap geroepen zijn, als Zijn kinderen, te behoren tot de familie van God, zullen ook wij in staat zijn te komen tot een nieuwe manier van denken en nieuwe krachten in dienst van een waarachtig, integraal humanisme te ontwikkelen. Daarom is de grootste kracht in dienst van de ontwikkeling een christelijk humanisme, Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 42 dat de liefde stimuleert en zich laat leiden door de waarheid, door zowel de een als de ander als blijvende gave van God te ontvangen. De beschikbaarheid ten opzichte van God opent ons voor de beschikbaarheid ten opzichte van de broeders en zusters en ten opzichte van een leven dat als solidaire en blijde opgave wordt verstaan. Van de andere kant vormen de ideologische geslotenheid tegenover God en het atheïsme van de onverschilligheid, die de Schepper vergeten en het gevaar lopen ook de menselijke waarden te vergeten, de grote belemmeringen voor de ontwikkeling. Het humanisme dat God buitensluit is een onmenselijk humanisme. Alleen een humanisme dat openstaat voor het absolute kan ons leiden bij de bevordering en de verwezenlijking van sociale en burgerlijke levensvormen – op het gebied van de structuren, de instellingen, de cultuur, de ethos – omdat dit ons behoedt voor het gevaar gevangenen van de mode van het ogenblik te worden. Het is het besef van de onverwoestbare liefde van God, dat ons steunt bij de moeizame en toch verheven inzet voor de gerechtigheid en voor de ontwikkeling van de volkeren, te midden van successen en mislukkingen in het onophoudelijk nastreven van een goede ordening van menselijke aangelegenheden. Gods liefde roept ons op om uit te stijgen boven alles wat begrensd en tijdelijk is; zij geeft ons moed om verder te werken, op zoek naar het goede voor allen, ook als dat niet onmiddellijk te verwezenlijken is, ook als dat wat wij kunnen verwezenlijken – wij en de politieke autoriteiten en de economische deskundigen – altijd minder is dan datgene waarnaar wij streven. Vgl. Paus Benedictus XVI, Encycliek, Liefde in Waarheid - Over de Christelijke hoop, Spe Salvi (30 nov 2007), 35 God geeft ons de kracht te strijden en uit liefde voor het algemeen welzijn te lijden, omdat Hij voor ons Alles is, onze grootste Hoop.

De ontwikkeling heeft behoefte aan Christenen die de armen opheffen naar God in het gebaar van gebed, Christenen die gedragen worden door het bewustzijn dat de van waarheid vervulde liefde, caritas in veritate, waarvan de echte ontwikkeling uitgaat, niet ons werk is maar ons geschonken wordt. Daarom moeten wij ook in de moeilijkste en meeste complexe gevallen niet slechts bewust reageren, maar ons voor alles beroepen op Zijn liefde. De ontwikkeling omvat zorg voor het geestelijk leven, ernstige aandacht voor ervaringen van Godsvertrouwen, van geestelijke broederlijkheid in Christus, van het zich toevertrouwen aan de goddelijke Voorzienigheid en barmhartigheid, van liefde en vergeving, van zelfverloochening, van de aanvaarding van de naaste, van gerechtigheid en vrede. Dat alles is essentieel om het “hart van steen” in een “hart van vlees” te veranderen (Ez. 36, 26), om zo het leven op aarde “goddelijk” en daarmee menswaardiger te maken. Dit alles behoort aan de mens, omdat de mens het subject van zijn bestaan is; en tegelijk behoort het aan God, omdat God staat aan het begin en het einde van alles wat waarde heeft en verlossing schenkt: “Wereld, leven of dood, heden of toekomst, alles is van u, maar gij zijt van Christus en Christus is van God” (1 Kor. 3, 22-23). Het diepe verlangen van de Christen is dat de hele familie van de mensheid God kan aanroepen als “Onze Vader!” Samen met de Eniggeboren Zoon kunnen alle mensen leren tot de Vader te bidden en Hem te vragen, met de woorden die Jezus Zelf ons gegeven heeft, dat zij Hem kunnen heiligen door te leven volgens Zijn wil, het noodzakelijke dagelijkse brood te hebben, evenals begrip en grootmoedigheid jegens de schuldenaren, om niet te zwaar op de proef te worden gesteld en verlost te worden van het kwaad Vgl. Mt. 6, 9-13 .

Aan het einde van dit Paulusjaar wil ik deze wens graag tot uitdrukking brengen met de woorden van de apostel in de Brief aan de Christenen van Rome: “Uw liefde moet ongeveinsd zijn. Haat het kwaad, houdt vast wat goed is. Bemint elkander hartelijk met broederlijke genegenheid. Acht anderen hoger dan uzelf” (Rom. 12, 9.10). De Maagd Maria, die door Paus Paulus VI tot officieel Mater Ecclesiae (Moeder van de Kerk) is uitgeroepen en door het christelijk volk wordt vereerd als Speculum iustitiae (Spiegel van Gerechtigheid) en Regina Pacis (Koningin van de Vrede), moge ons beschermen en voor ons, door haar hemelse voorspraak, de kracht, de hoop en de vreugde verkrijgen die wij nodig hebben om ons verder edelmoedig te wijden aan de plicht “de integrale ontwikkeling van de mens en van alle mensen” H. Paus Paulus VI, Encycliek, Over de ontwikkeling van de volken, Populorum Progressio (26 mrt 1967), 42 te verwezenlijken.

Gegeven te Rome, St. Pieter, op 29 juni, het Hoogfeest van de Heilige Apostelen Petrus en Paulus,

in het jaar 2009, het vijfde jaar van mijn pontificaat.

BENEDICTUS PP. XVI