21 januari 1981
In de Ordo lectionum wordt soms aan de voorganger de mogelijkheid gelaten om één of twee teksten voor de lezingen zelf te kiezen of één tekst te kiezen uit verschillende die samen voor dezelfde lezingen worden geboden. Dit komt zelden voor op zondagen, hoogfeesten en feesten, opdat het eigen karakter van een liturgische tijd niet verloren gaat of een quasi-doorlopende lezing van een bepaald boek niet zo maar wordt afgebroken; daarentegen wordt deze mogelijkheid gemakkelijker geboden bij vieringen van heiligen en in Missen bij de liturgie van Sacramenten, Missen voor verschillende noden, Votiefmissen en Missen voor overledenen.
Deze mogelijkheden hebben, samen met de andere die vermeld worden in de Algemene Inleiding van het Romeins Missaal Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Institutio Generalis Missalis Romani - Editio typica altera (27 mrt 1975), 36-40 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 61-64 en in de Ordo cantus Missae Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Ordo Cantus Missae (24 juni 1972), 5-9, een pastorale bedoeling. De priester zal bijgevolg bij de ordening van de Liturgie van het Woord eerder met het algemeen geestelijk nut van de gelovigen dan met zijn persoonlijke wensen rekening houden. Hij moet er bovendien aan denken dat een dergelijke keuze van teksten gebeuren moet in overleg met de assistenten en de anderen die een taak te vervullen hebben bij de viering, met inbegrip van de gelovigen, en wel inzake datgene wat hen onmiddellijk aangaat. Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Institutio Generalis Missalis Romani - Editio typica altera (27 mrt 1975), 313 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 352
In Missen waarin drie lezingen worden aangegeven, moeten ook werkelijk drie lezingen plaats hebben. Indien evenwel de bisschoppenconferentie, om pastorale redenen, heeft toegestaan dat er op sommige plaatsen slechts twee lezingen zijn Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Institutio Generalis Missalis Romani - Editio typica altera (27 mrt 1975), 318 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 357, moet de keuze uit de twee eerste lezingen zo geschieden dat de opzet om de gelovigen vollediger het heilsmysterie te laten kennen niet verloren gaat. Tenzij ter plaatse iets anders is bepaald, verdient het daarom de voorkeur van de eerste twee lezingen die te nemen welke meer harmonisch met het Evangelie is verbonden of die welke, volgens bovengenoemde opzet, meer hulp biedt voor organische catechese van een zekere tijdsduur, of die welkt de quasi-doorlopende lezing van een bepaald boek mogelijk maakt. Zo is er b.v. een doorlopende lijn in de lezingen uit het Oude Testament In de Veertigdagentijd, omdat zij de ontwikkeling van de heilsgeschiedenis volgen ; zo is er op de zondagen "door het jaar" een quasi-doorlopende lezing van een apostolische brief. In deze gevallen heeft het zijn nut dat de pastor gedurende verscheidene opeenvolgende zondagen systematisch één van beide lezingen kiest met het oog op een harmonische catechese ; het geeft echter geen pas dat hij ordeloos, nu eens uit het Oude Testament, dan weer uit de apostolische brief leest, zonder op de harmonie van de achtereenvolgende teksten te letten.
Het pastoraal criterium moet ook hier leiden tot de keuze tussen de beide vormen waarin dezelfde tekst wordt geboden. Soms wordt er immers een langere en een kortere vorm van dezelfde tekst gegeven. In dit geval moet men rekening houden met de mogelijkheid van de gelovigen om met vrucht een langere of een kortere lezing te aanhoren, en naar een vollediger tekst te luisteren die in de homilie zal worden uitgelegd.
Wanneer echter de keuze wordt geboden tussen één of twee teksten die al bepaald zijn of als mogelijke teksten worden gegeven, moet men rekening houden met het belang van de aanwezigen: naargelang het gaat over het nemen van een tekst die gemakkelijker is of geschikter voor de vergaderde gemeenschap, of over het hernemen of niet gebruiken van een tekst die wordt aangeduid als eigen aan een bepaalde viering maar als keuze-tekst in een andere viering. Het pastoraal belang zal hier steeds de doorslag geven.
Bij de ordening van de lezingen voor de weekdagen worden teksten gegeven voor de afzonderlijke dagen van elke week gedurende de gehele loop van het jaar: daarom moeten deze lezingen doorgaans worden genomen op de dagen waarop zij staan aangegeven, tenzij hierop een hoogfeest, feest of gedachtenis valt met eigen lezingen. Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Institutio Generalis Missalis Romani - Editio typica altera (27 mrt 1975), 319 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 358
Bij het gebruik van de Ordo lectionum voor de weekdagen moet men er op letten of ten gevolge van een viering in die week één of meer lezingen uit hetzelfde boek moeten worden overgeslagen. In dit geval moet de priester, rekening houdend met de ordening van de lezingen van de gehele week, van te voren bezien welke gedeelten weg te laten zijn als minder belangrijk, of hoe hij het best die gedeelten met andere kan verbinden, wanneer zij van belang zijn voor het begrijpen van de gehele strekking.
Voor de vieringen van de heiligen worden eigen lezingen geboden wanneer deze er werkelijk zijn, d.w.z. lezingen die over de persoon zelf van de heilige gaan of over het mysterie waaraan het misformulier is gewijd. Deze lezingen moeten, ook al betreft het een gedachtenis, gezegd worden in plaats van de lezingen van de samenvallende weekdag. Telkens als het dergelijke lezingen op een gedachtenis betreft, wordt dit in deze Ordo uitdrukkelijk ter plaatse aangegeven.
Soms worden "toegepaste" lezingen gegeven, d.w.z. lezingen die een facet van het geestelijk leven of van de activiteit van de heilige belichten. In deze gevallen is het gebruik van deze lezingen niet verplicht, tenzij het pastoraal belang dit inderdaad wenselijk maakt. Meestal echter worden lezingen aangegeven die in het gemeenschappelijke staan, om de keuze te vergemakkelijken. Het zijn evenwel suggesties: in plaats van de "toegepaste" of de gewoon .aangegeven lezing kan men elke andere lezing kiezen uit het gemeenschappelijke waarheen verwezen wordt.
De priester die met het volk de Eucharistie viert moet vóór alles rekening houden met het geestelijk welzijn van de gelovigen en zich er voor wachten hun zijn voorkeur op te dringen. Hij zal er met name voor zorgen niet te vaak en zonder voldoende reden de lezingen over te slaan die voor de afzonderlijke dagen in het lectionarium voor de weekdagen staan aangegeven: de Kerk verlangt immers dat er een welvoorziene tafel van het Woord Gods voor de gelovigen wordt bereid. Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Institutio Generalis Missalis Romani - Editio typica altera (27 mrt 1975), 316. c) Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 355. c) Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 51
Bovendien worden er gemeenschappelijke lezingen gegeven, d.w.z. lezingen die in het gemeenschappelijke staan, hetzij voor een bepaalde klasse van heiligen (b.v. martelaren, maagden, herders der kerk) hetzij voor heiligen in het algemeen. Daar er in deze gevallen verscheidene teksten voor dezelfde lezing worden geboden, is het de taak van de voorganger die te kiezen welke het geschiktste is voor de hoorders.
In alle vieringen kunnen de lezingen, behalve uit het betreffende gemeenschappelijke waarheen in de afzonderlijke gevallen verwezen wordt, ook worden gekozen uit het gemeenschappelijke van heiligen in het algemeen, zo dikwijls een bijzondere reden dit wenselijk maakt.
Voor de vieringen van de heiligen moet bovendien op het volgende worden gelet:
In de Ordo lectionum worden voor de Missen bij de liturgie van Sacramenten dezelfde teksten aangegeven als reeds in de afzonderlijke rituelen gepubliceerd zijn, uitgezonderd natuurlijk die teksten welke behoren tot vieringen die niet in de Mis worden ingelast. Vgl. Congregatie voor de Riten, Ordo van het Sacrament van Boete en Verzoening, Ordo Paenitentiae (2 dec 1973). Praenotanda, n. 13
De Ordo lectionum bevat voor Missen voor verschillende noden, voor Votiefmissen en Missen voor overledenen verscheidene teksten die goede hulp kunnen bieden bij het aanpassen van die vieringen aan de omstandigheden en aan de vragen die er bij de verschillende groepen van deelnemers leven. Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Institutio Generalis Missalis Romani - Editio typica altera (27 mrt 1975), 320 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 359
Wanneer er in de Missen bij de liturgie van Sacramenten, Votiefmissen en Missen voor overledenen verscheidene teksten worden geboden voor dezelfde lezing, geschiedt de keuze volgens dezelfde criteria als hierboven beschreven zijn voor de keuze van de lezingen uit het gemeenschappelijke van de heiligen.
Wanneer het eigen Misformulier bij de liturgie van een Sacrament niet mag worden gebruikt en men, op grond van de in elk ritueel gegeven normen, één lezing mag nemen van die welke voor de Missen bij de liturgie van Sacramenten worden aangegeven, moet men rekening houden met het geestelijk belang van de deelnemenden. Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Institutio Generalis Missalis Romani - Editio typica altera (27 mrt 1975), 313 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 352