H. Paus Johannes Paulus II - 31 mei 1991
Hetzelfde Tweede Vaticaans Concilie heeft ook geleerd dat de bekommernis om de eenheid van de christenen, welke deze kerken juist vanwege hun oorsprong gevoelen, een wezenlijk element is van hun leven evenzeer als van de katholieke Kerk in haar geheel: "De oosterse kerken die in gemeenschap leven met de Apostolische Stoel, hebben de bijzondere taak de eenheid van alle christenen, vooral van de oosterse te bevorderen, volgens de beginselen van het decreet van deze heilige kerkvergadering 'over de katholieke deelneming aan de oecumenische beweging', voornamelijk door gebed, voorbeeld, eerbiedige trouw aan de aloude oosterse tradities, betere onderlinge kennis, samenwerking en broederlijke waardering van mensen en dingen" 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de Oosterse Kerken, Orientalium Ecclesiarum (21 nov 1964), 24
Deze richtlijn is onlangs opgenomen in het nieuwe kerkelijk Wetboek voor de Oosterse Kerken. Wetboek, Codex van Canoniek Recht van de Oosterse Kerken, Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium (1 okt 1991), 903
Bij de ingewikkelde gebeurtenissen die aan de oorsprong staan van deze kerken een oorsprong die naar tijd en plaats verschilde was, afgezien van culturele omstandigheden en politieke situaties, het verlangen natuurlijk niet afwezig om de volledige kerkelijke gemeenschap te herstellen, vanzelfsprekend volgens de methoden en het aanvoelen van die tijd. Ondanks de conflicten die sindsdien zijn gerezen, is dat oogmerk niet verloren gegaan, ook al geraakte het erdoor soms op de achtergrond. In onze dagen streeft de theologische dialoog tussen de katholieke kerk en de gezamenlijke orthodoxe kerken naar dit doel, daarbij gebruik makend van nieuwe methoden en met een ander totaalperspectief, volgens de onderrichtingen en aanwijzingen van het Tweede Vaticaans Concilie.
Het decreet over de oecumene heeft in krachtige en theologisch zeer geladen woorden verklaard: "Door de viering van de eucharistie des Heren wordt dus in deze afzonderlijke kerken de kerk van God opgebouwd en uitgebreid". 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de oecumene, Unitatis Redintegratio (21 nov 1964), 15 "Hierdoor hebben de gelovigen in vereniging met hun bisschop door de Zoon, het Woord dat mens is geworden, gestorven en verheerlijkt, en onder de uitstorting van de Heilige Geest toegang tot God de Vader". 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de oecumene, Unitatis Redintegratio (21 nov 1964), 15 Het is dus goed om met die kerken betrekkingen te onderhouden als met zusterkerken, om de woorden te gebruiken van paus Paulus VI in de breve die werd overhandigd aan de Patriarch van Constantinopel Athenagoras I H. Paus Paulus VI, Brief, Aan Patriarch Athanagoras I, Oecumenisch Patriarch van Constantinopel, over het herenigen van de Kerken van Oosten en het Westen, Anno ineunte (25 juli 1967)
De eenheid waarnaar gezocht wordt en waarnaar gezocht moet worden is de volledige gemeenschap in een en hetzelfde geloof, in de sacramenten en de leiding van de kerk Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 14, met volledige eerbiediging van de rechtmatige verschillen op het gebied van liturgie, kerkelijk tucht en theologie, zoals ik dat uiteen heb mogen zetten in de apostolische brief Euntes in mundum universum, bij gelegenheid van de duizendste verjaardag van het doopsel van de vorst van het Rus-rijk van Kiev. H. Paus Johannes Paulus II, Apostolische Brief, Naar aanleiding van de duizendste verjaardag van de doop van de Rus Kiev, Euntes in Mundum (25 jan 1988)