Opdat de Kerk gemeenschap is, moet er deelname en medeverantwoordelijkheid op alle niveaus zijn. Dit algemene principe moet verschillend worden begrepen al naar gelang de omgeving. Tussen de bisschop en zijn presbyterium bestaat een relatie die gebaseerd is op het sacrament van het priesterschap. Op die manier stellen de priesters in zekere zin hun bisschop aanwezig in de plaatselijke bijeenkomsten van de gelovigen, nemen zij in hun dagelijkse werk gedeeltelijk zijn taken over en geven zij uitdrukking aan diens dagelijkse zorg
2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 28. Daarom moeten er tussen de Bisschoppen en hun priesters vriendschappelijke betrekkingen en volmaakte vertrouwensbanden bestaan. De bisschoppen voelen zich dankbaar verbonden met hun priesters, die actief deel hebben genomen aan de toepassing van het Concilie
2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de priesteropleiding, Optatam Totius Ecclesiae (28 okt 1965), 1. In hun nabijheid willen zij hen helpen en ondersteunen in hun vaak weinig gemakkelijke werk, dat vooral parochiewerk is. Tenslotte moet een geest van samenwerking tussen de diaken, de bisschop en de kloosterlingen die in zijn Kerk werken bevorderd worden. Bovendien is er, sinds het
Tweede Vaticaans Concilie, gelukkigerwijze een nieuwe vorm van samenwerken tussen de leken en de geestelijkheid ontstaan. De geest van beschikbaarheid waarmee zoveel leken zich in dienst van de Kerk gesteld hebben, moet gerekend worden tot de beste vruchten van het Concilie. Daarin hebben wij een nieuwe ervaring dat wij de gehele Kerk zijn. Vaak is er in de afgelopenjaren gediscussieerd over de roeping en de opdracht van de vrouw. De Kerk moet ervoor zorgen, dat de vrouwen in de Kerk zó hun plaats hebben, dat zij hun eigen gaven op een passende wijze in dienst van de Kerk kunnen stellen en een ruimer aandeel hebben in de verschillende sectoren van het apostolaat van de Kerk
Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het lekenapostolaat, Apostolicam Actuositatem (18 nov 1965), 9. Laten de pastores de medewerking van vrouwen in de activiteit van de Kerk dankbaar aanvaarden en bevorderen. Het Concilie noemt de jongeren de hoop van de Kerk
2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 2. Deze Buitengewone Synode richt zich met een speciale liefde en een groot vertrouwen tot de jongeren en verwacht veel van hun edelmoedige inzet; de Synode spoort hen krachtig aan de erfenis van het Concilie op te nemen, deze energiek toe te passen door hun rol te gaan spelen in de missie van de Kerk. De Kerk is gemeenschap, daarom zijn de zogenaamde nieuwe 'kerkelijke basisgemeenschappen', als zij werkelijk in eenheid met de Kerk leven, een echte uitdrukking van gemeenschap en een middel om een diepere gemeenschap op te bouwen. Deze gemeenschappen vormen dus een reden tot grote verwachtingen voor het leven van de Kerk.
