Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Het Tweede Vaticaans Concilie heeft bijzondere aandacht besteed aan deze werkelijkheid. Het decreet over de oecumenische beweging verklaart immers onder andere: ‘Men mag ook niet vergeten, dat de kerken van het oosten vanaf het begin een schat bezitten waaruit de kerk van het westen op het gebied van de liturgie, de geestelijke traditie en de rechtsorde in ruime mate heeft geput’. 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de oecumene, Unitatis Redintegratio (21 nov 1964), 14 En wat het decreet van het concilie verklaart over de rijkdom van de liturgie en van de geestelijke traditie van de kerk van het Oosten, biedt eveneens stimulerende punten van overweging: ‘Het is verder algemeen bekend met hoeveel liefde de oosterse christenen de liturgische plechtigheden vieren, vooral de eucharistie, de bron van het leven van de Kerk en het onderpand van de toekomstige heerlijkheid. Hierdoor hebben de gelovigen in vereniging met hun bisschop door de Zoon, het Woord dat mens is geworden, gestorven en verheerlijkt, en onder de uitstorting van de Heilige Geest toegang tot God de Vader; zij treden zo in gemeenschap met de allerheiligste Drie-eenheid en worden ‘aan de goddelijke natuur deelachtig’ (2 Pt. 1, 4). Door de viering van de eucharistie des Heren wordt dus in deze afzonderlijke kerken de Kerk van God gebouwd en uitgebreid en door de gezamenlijke viering treedt hun onderling verbondenheid aan het licht’. 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de oecumene, Unitatis Redintegratio (21 nov 1964), 15 Bovendien zijn de theologische tradities van de christenen van het Oosten ‘op uitstekende wijze in de Heilige Schrift gefundeerd’, terwijl zij ‘steun en uitdrukking vinden in het liturgisch leven, gevoed worden door een levende apostolische traditie en door de geschriften van de vaders en geestelijke schrijvers uit het Oosten en …gericht zijn op een juiste levensinrichting en zelfs op een zo diep mogelijk inzicht in de christelijke waarheid’.2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over de oecumene, Unitatis Redintegratio (21 nov 1964), 17

De spiritualiteit van de oosterse Slaven, die een bijzonder getuigenis is van de vruchtbaarheid van de ontmoeting tussen de menselijke geest en de christelijke mysteries, blijft een heilzame invloed uitoefenen op het bewustzijn van de gehele kerk. Speciale vermelding verdient hun bijzondere devotie voor het lijden van Christus, hun gevoeligheid voor het mysterie van het lijden, in verbinding met de verlossende kracht van het kruis. De gedachtenis van de dood van de onschuldige Boris en Gleb, zonen van Wladimir, die door hun broer Svjatopolk gedood werden, cfr. «Acta Sanctorum», sept. 2, Venetis 1756, pp.633-644 is wellicht niet vreemd aan de opkomst van deze spiritualiteit.

Haar meest volledige uitdrukking vindt zij in de lof die gebracht wordt aan de ‘aller-zoetste ’(sladcajsi) Heer Jezus Christus in het mysterie van zijn lijden en zijn ontlediging, waaraan Hij zich in zijn menswording en kruisdood onderwierp Vgl. Fil. 2, 5-8 . Zij wordt echter tevens in de liturgie belicht door het licht van de verrezen Christus, licht waarop de glans van de gedaanteverandering op de berg Tabor in zekere mate vooruitliep, dat volledig verscheen in de heerlijkheid van de dag van de verrijzenis (voskresienie) en dat aan de wereld geopenbaard werd door de Geest die op Pinksteren onder de gedaante van vurige tongen oer de apostelen neerdaalde. Deze ervaring valt voortdurend hun ten deel die het doopsel ontvangen. Hoe zou men in dit verband geen melding maken van de christenen die in deze streken geleefd hebben en leven en die zo vaak, in de loop van deze duizend jaar, in de dood en de verrijzenis van Christus de kracht en de steun vonden om getuigenis af te leggen van hun trouw aan het Evangelie, niet alleen door de inrichting van hun dagelijks leven, maar ook door het lijden dat zij moedig verdroegen, niet zelden tot aan het vergieten van hun bloed? Deze vorm van de ‘ontlediging’ van Christus, zoals de kerk van Kiev haar opvat, is diep in de harten van de oosterse Slaven gedrukt. Zij was en is voor hen een bron van grote kracht in de veelvuldige tegenslagen die zij op hun weg ontmoetingen.