Met een tragisch en als door een noodlot veroorzaakt aanhouden gaat de strijd, eenmaal ontketend, voort op zijn bloedige weg. Hij stapelt puinhopen op puinhopen; hij spaart geen eerbiedwaardige tempels, geen waardevolle monumenten, geen toevluchtsoorden van naastenliefde; en in het gemakkelijk vergeten der normen van menselijkheid en het zich niet storen aan oorlogsgebruiken en oorlogsconventies gaat men menigmaal zo ver, dat een tijdperk, minder geschokt en bewogen dan het onze, eenmaal de gebeurtenissen van deze tijd zal optekenen onder de droevigste en donkerste bladzijden der wereldgeschiedenis.

Onze gedachte gaat met angst uit naar het ogenblik, waarop de sombere kroniek van zoveel leed, van verminkte lichamen, van in droefheid gedompelde zielen van gewonden, gevangenen, vluchtelingen, onderdrukten, hongerenden, wegterenden, vermisten - een kroniek, nu nog onbekend, of slechts ten dele bekend - in haar geheel openbaar gemaakt zal worden. Maar wat wij nu reeds weten is al genoeg om het hart te doen ineenkrimpen en te verscheuren. Wat de vrouwen en moeders van meer dan één volk betreft, het is ons, of wij voor haar de jammerkreet van de profeet horen weerklinken, waaraan de heilige liturgie gedurende het octaaf van het heilig Kertsfeest herinnert: