Het is derhalve onze bedoeling en wens, dat deze gebeurtenissen worden behandeld volgens hun brede kerkelijke betekenis. Het past ons immers niet deze beroemde gebeurtenissen te herdenken als alleen maar dingen van een voorbije tijd, maar ze in te passen in de gevoelens van onze tijd en ze in nauw verband te zien met het leven en het handelen van de Kerk van onze dagen, zoals ook al naar voren is gebracht in heel de boodschap van het Concilie dat in onze tijd is gevierd: ik bedoel het Tweede Vaticaans Concilie. Hoe diep doordringen de waarheden van deze Concilies het leergezag en heel de leer over de Kerk, welke het bijzondere en voornaamste van Vaticanum II is! Hoe noodzakelijk zijn die Concilies en hoe nuttig voor de leer, en ook hoezeer leven die grondwaarheden van onze geloofsbelijdenis - om het zo te zeggen - een nieuw leven en met wat een nieuw licht schitteren zij in heel de leer van Vaticanum II! Daarom, als het de voornaamste taak van onze tijd zal zijn en misschien ook van de toekomst in de kerk, die leer en de richtlijnen van dat grote Concilie te beleven en te doen doordringen in het leven, bieden jubilea dit jaar van het Eerste Concilie van Constantinopel en het Concilie van Efeze de gelegenheid die taak uit te oefenen in levend verband met de waarheid welke door de eeuwen heen tot in eeuwigheid voortduurt.

"Toen het werk voltrokken was dat de Vader aan zijn Zoon op aarde had opgedragen Vgl. Joh. 17, 4 werd op Pinksteren de Heilige Geest gezonden, opdat deze de kerk voortdurend zou heiligen en de gelovigen door Christus in de ene Geest toegang tot de Vader zouden verkrijgen Vgl. Ef. 2, 18 . Hij is de Geest van het leven, de bron van het water dat tot eeuwig leven ontspringt Vgl. Joh. 4, 14 Vgl. Joh. 7, 38-39 . Door Hem maakt de Vader de mensen, die door de zonde gedood waren, weer levend, om eens ook hun sterfelijk lichaam in Christus te doen verrijzen Vgl. Rom. 8, 10-11 . De Geest woont in de kerk en in het hart van de gelovigen als in een tempel Vgl. 1 Kor. 3, 16 Vgl. 1 Kor. 6, 19 ; in hen bidt Hij en geeft Hij getuigenis van hun aangenomen kindschap Vgl. Gal. 4, 6 Vgl. Rom. 8, 15-16.26 . De kerk, die Hij naar de volle waarheid voert Vgl. Joh. 16, 13 en in de gemeenschap en de bediening één maakt, richt Hij in en geleidt Hij door de verscheidenheid van de hiërarchische en charismatische gaven en Hij siert haar met zijn vruchten Vgl. Ef. 4, 11-12 Vgl. 1 Kor. 12, 4 Vgl. Gal. 5, 22 . Door de kracht van het Evangelie maakt Hij de kerk steeds weer jong en vernieuwt Hij haar voortdurend en brengt haar naar de volkomen vereniging met haar bruidegom. Want de Geest en de bruid zeggen tot de Heer Jezus: "Kom!" Vgl. Openb. 22, 17 . Aldus verschijnt de gehele kerk als "het verenigde volk dat deel heeft aan de eenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest." 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 4

Ziehier de zeer rijke en korte, ofschoon niet enige plaats, die aantoont hoe de waarheid over de Heilige Geest in het geheel van de voorschriften van Vaticanum II leeft met een nieuw leven en met nieuwe schittering straalt; zo groot gezag heeft het Eerste Concilie van Constantinopel 1600 jaren geleden aan die waarheid verleend.

Heel het vernieuwingswerk van de kerk, dat het Tweede Vaticaans Concilie met zoveel inzicht heeft aanbevolen en is begonnen - welke vernieuwing tegelijk een 'aanpassing' moet zijn aan de tijd en een bevestiging van die dingen die eeuwig zijn en noodzakelijk voor de taakuitoefening van de kerk - kan niet verricht worden dan in de Heilige Geest, met behulp namelijk van zijn licht en zijn kracht. Dat is van groot belang; van groot belang voor de algemene kerk in heel haar omvang, zoals het ook van belang is voor elke particuliere kerk in gemeenschap met alle particuliere kerken. Die vernieuwing betreft ook in hoge mate de weg van de oecumene binnen de christelijke godsdienst en haar weg in de wereld van deze tijd, welke tot rechtvaardigheid en vrede moet worden gebracht. Van groot gewicht is dat ook voor de bevordering van priester- en kloosterroepingen, alsook van het lekenapostolaat als vrucht van nieuwe rijpheid en geloof.

De dubbele formulering van de geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel: "Hij heeft het vlees aangenomen door de Heilige Geest" ... "Ik geloof in de Heilige Geest, die Heer is en leven geeft" herinnert ons er aan, dat het voornaamste werk van de Heilige Geest - waartoe alle overige werken steeds worden herleid en van wie ze als uit de bron hun kracht putten - in eigenlijke en ware zin het werk is van de menswording van het eeuwig Woord, door de werking namelijk van diezelfde Geest in de schoot van de maagd Maria.

Christus met name, de verlosser van de mens en de wereld, is het middelpunt van de geschiedenis: 'Jezus Christus is dezelfde gisteren en vandaag ... '. Vgl. Hebr. 13, 8 Als derhalve onze gedachten en harten aan het einde van het tweede millennium, dat ons van zijn eerste komst in de wereld scheidt, vast gericht zijn op Hem, worden ze tevens gericht op de Heilige Geest door wiens werking zijn menselijke ontvangenis werd bewerkt; en worden ze ook gericht op haar door wie Hij ontvangen is en uit wie Hij is geboren: op de maagd Maria. Inderdaad richten de verjaardagsvieringen van de twee roemrijke Concilies onze gedachten en gevoelens dit jaar bijzonder op de Heilige Geest en op de moeder Gods Maria. En wanneer wij ons herinneren hoeveel vreugde en enthousiasme te Efeze 1550 jaren geleden de geloofsbelijdenis aangaande het moederschap van Maria (Theotokos) verwekte, dan begrijpen wij daarin ook dat een bijzonder werk van de Heilige Geest gevierd werd: een werking waarvan zowel de menselijke ontvangenis en geboorte van de Zoon van God door de werking van de Heilige Geest deel uitmaakt, alsook door diezelfde werkende Heilige Geest het allerheiligste moederschap van de maagd Maria. Dat moederschap is niet alleen de bron en de grondslag van heel de bijzondere heiligheid van Maria en van haar eigen deelneming aan de algemene heilsbedeling, maar vormt ook een blijvende moederlijke band met de kerk, die daaruit ontstaat dat zij als uitverkorene van de allerheiligste Drie-eenheid de moeder is van Christus die "het hoofd is van het lichaam dat de Kerk is". (Kol. 1, 18) Die band wordt echter vooral duidelijk onder het kruis, waar

"zij smartelijk met haar Eniggeborene heeft meegeleden en zich met haar moederhart bij zijn offer heeft aangesloten ... Tenslotte werd zij door dezelfde Christus Jezus, stervend op het kruis, als moeder aan de leerling gegeven met deze woorden: "Vrouw, ziedaar uw zoon" Vgl. Joh. 19, 26-27 ". 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 58

Het Tweede Vaticaans Concilie heeft zeer juist de onverbreekbare vereniging van de heilige maagd Maria met Christus en de kerk benadrukt:

'Daar het echter God had behaagd het mysterie van het heil van de mensen niet plechtig openbaar te maken, vooraleer Hij de Geest, die door zijn Zoon was beloofd, had uitgestort, zien wij de apostelen, vóór pinksteren, "eensgezind volharden in het gebed samen met de vrouwen, met Maria de moeder van Jezus en met zijn broeders" (Hand. 1, 14). Ook Maria smeekte door haar gebeden om de gave van de Geest, die haar reeds bij de boodschap had overschaduwd'. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 59

Met deze woorden verbindt de plaats, aan het Concilie ontleend, twee tijdsmomenten waarin het moederschap van Maria duidelijk naar voren komt als het werk van de Geest: vooreerst het ogenblik van de menswording en vervolgens de tijd van de geboorte van de kerk in het cenakel van Jeruzalem.