Vaak voelen wij ons tegenwoordig gevangenen van het heden. Het is alsof de mens het besef heeft verloren dat hij deel uitmaakt van een geschiedenis die hem vooraf gaat en na hem komt. Als reactie op de moeilijkheid om, in dankbaarheid voor de ontvangen en de toekomstige weldaden, zijn plaats te vinden tussen verleden en toekomst, bieden met name de Oosterse Kerken en scherp besef van continuïteit, dat de naam draagt van traditie en eschatologische verwachting.

De traditie is het erfgoed van Christus’ Kerk, levende herinnering aan de Verrezene die de apostelen hebben ontmoet en over wie zij getuigenis hebben afgelegd; zij hebben door de handoplegging die levende herinnering aan Hem in een ononderbroken en door de apostolische successie gewaarborgde lijn doorgegeven aan hun opvolgers, tot aan de bisschoppen van deze tijd toe. De traditie heeft haar eigen vorm gekregen in het historisch en cultureel erfgoed van iedere particuliere kerk, waarin zij geboetseerd is door het getuigenis van de martelaren, de kerkvaders en de heiligen evenzeer als door het levend geloof van alle christenen, alle eeuwen door, tot in onze dagen.

Het gaat hierbij niet om een onveranderlijk herhalen van formules, maar om een erfgoed dat zijn originele, levende kerygmatische kern bewaart. Juist de traditie behoedt de Kerk voor het gevaar, alleen maar aan verandering onderhevige opvattingen te verzamelen, en waarborgt haar zekerheid en continuïteit.

Als de eigen gewoonten en gebruiken van iedere Kerk gezien worden als absoluut onveranderlijk, bestaat zeer zeker het gevaar dat de traditie niet langer een levende realiteit is die groeit en zich ontwikkelt en waarvoor de Geest garant staat, omdat Hij tot de mensen van alle tijden spreekt. En zoals voor de Schrift geldt dat zij groeit met degene die haar leest H. Paus Gregorius de Grote, Homilieën over Ezechiël, In Ezechielem Homiliae. I, VII, 8: PL 76,843: “Divina eloquia cum legente crescunt”, zo groeit ook ieder ander element van het levende erfgoed van de Kerk door het verstaan van de gelovigen, en wordt het verrijkt door nieuwe inbreng, in trouw en continuïteit Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Goddelijke openbaring, Dei Verbum (18 nov 1965), 8. Alleen door hetgeen de Kerk ‘traditie’ noemt in de gehoorzaamheid van het geloof religieus in zich op te nemen, zal deze traditie haar concrete vorm kunnen krijgen in de verschillende maatschappelijke en culturele situaties en omstandigheden Vgl. Internationale Theologische Commissie, Interpretationis problema (1 okt 1989). II, 1-2: Enchiridion Vaticanum, 11, 1717-1719.

Traditie is nooit alleen maar een heimwee naar dingen of vormen uit het verleden, of het terugverlangen naar verloren privileges, maar zij is het levende geheugen van de Bruid die eeuwig jong blijft door de Liefde die in haar woont.

Zoals wij enerzijds dankzij de traditie in continuïteit met het verleden, opent anderzijds de eschatologische verwachting ons voor Gods toekomst. Iedere Kerk dient de bekoring te bevechten om dat wat zij tot stand brengt, als iets aboluuts te beschouwen, en daarom zichzelf te verheffen of in droefheid te verzinken. Maar God is heer van de tijd, en al wat er gebeurt valt nooit samen met de volheid van het Rijk, dat steeds een gave is die om niet wordt geschonken.

Onze Heer Jezus is omwille van ons komen sterven en Hij is uit de doden opgestaan, terwijl de schepping, in hoop gered, nog kreunt in barensweeën Vgl. Rom. 8, 22 ; De Heer zal zelf wederkeren om de kosmos aan de Vader te geven Vgl. 1 Kor. 15, 28 . Om die wederkomst bidt de kerk, en monnik en religieus zijn daar de bevoorrechte getuigen van.

Het Oosten brengt de werkelijkheid van traditie en verwachting om levendige wijze tot uitdrukking. Met name heel zijn liturgie is gedenken van het heil en smeken om de wederkomst van de Heer. En als de traditie aan de kerken leert trouw te zijn aan datgene waaraan zij hun ontstaan te danken hebben, is de eschatologische verwachting voor hen een drijfveer om datgene te zijn wat zij nog niet in volkomenheid zijn en wat de Heer wil dat zij worden, en dus om niet op te houden met het zoeken naar nieuwe wegen van trouw, waarbij zij zich niet overgeven aan pessimisme, omdat ze gedreven worden tot de hoop op God die nooit teleurstelt.

Wij moeten de mensen de schoonheid laten zien van de herinnering, de kracht die wij van de Geest ontvangen en die ons tot getuigen maakt omdat wij de nazaten zijn van getuigen; we moeten hun doen proeven welke wonderschone dingen de Geest heel de geschiedenis door heeft gewrocht; we moeten hun laten zien dat het juist de traditie is die hen heeft bewaard, en aldus hoop geven aan hen die weliswaar hun inspanningen niet met succes hebben zien bekroond, maar die weten dat iemand anders ze tot een goed einde zal brengen. Dan zal de mens zich minder eenzaam voelen, minder opgesloten in de benauwde ruimte van wat hij persoonlijk tot stand brengt.