In de processie, een cultische uiting met een universeel karakter en veelzijdige religieuze en sociale betekenis, krijgt de relatie tussen liturgie en volksvroomheid een bijzonder reliëf. De Kerk heeft enkele liturgische processies ingesteld die een rijkgeschakeerde typologie hebben en hierbij liet zij zich inspireren door Bijbelse modellen Vgl. Ex. 14, 8-31 Vgl. 2 Sam. 6, 12-19 Vgl. 1 Kor. 15, 25 Vgl. 1 Kor. 16, 3 :

• - sommige zijn een evocatie van heilsgebeurtenissen die op Christus zelf betrekking hebben, bijv. de processie op 2 februari, die de opdracht van de Heer in de tempel gedenkt Vgl. Lc. 2, 22-38 , op Palmzondag, die de messiaanse intocht van Jezus in Jeruzalem oproept Vgl. Mt. 21, 1-10 Vgl. Mc. 11, 1-11 Vgl. Lc. 19, 28-38 Vgl. Joh. 12, 12-16 , bij de Paaswake, een liturgisch herdenken van de ’overgang’ van Christus van de duisternis van het graf naar de heerlijkheid van de verrijzenis, de synthese en het overtreffen van alle uittochten die door het oude Israël volbracht zijn, en een noodzakelijke voorwaarde voor de sacramentele ’overgangen’ die een leerling van Christus volbrengt, vooral bij de viering van het doopsel en de viering van de uitvaart;
• - andere hebben een votief karakter, zoals de eucharistische processie het hoogfeest van Sacramentsdag – het Allerheiligste Sacrament wekt bij het trekken door de stad in de gelovigen uitingen op van dankbare liefde, eist van hen geloof-aanbidding en is een bron van zegening en genade (vgl. Hand. 10, 38)H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Wereldcongres 1998 van kerkelijke bewegingen en nieuwe gemeenschappen (30 mei 1998);
• de processie op de kruisdagen, waarvan de data voor ieder land tegenwoordig vastgesteld worden door de betreffende bisschoppenconferentie – het betreft een publieke smeekbede om Gods zegen over de velden en het werk van de mens en zij hebben ook een boetekarakter; de processie naar het kerkhof op 2 november – het herdenken van de overleden gelovigen;
• - weer andere processies worden vereist door het verwezenlijken zelf van sommige liturgische handelingen, bijv. de processies ter gelegenheid van de vastenstaties, waarbij de cultische gemeenschap zich van een vastgestelde plaats voor de collecta begeeft naar de Kerk van de statio;
• de processie om in de parochiekerk het chrisma te ontvangen en de heilige zegende oliën die op Witte Donderdag in de chrismamis gezegend zijn, de processie voor de kruisverering bij de liturgische dienst van Goede Vrijdag;
• de processie bij de doopselvespers op Paasdag, waarbij ’men tijdens het zingen van de psalmen een processie naar de doopvont houd’,H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, Over kerkelijke moraalleer, Veritatis Splendor (6 aug 1993)
• de ’processies’ die in de viering van de liturgie enkele ogenblikken ervan begeleiden, zoals de intrede van celebrant en dienaren, verkondigen van het evangelie, het aanbieden van de gaven, het communiceren onder de gedaanten van het Lichaam en Bloed van de Heer;
• de processie om het viaticum naar de zieken te brengen;
• op plaatsen waar deze nog van kracht is, de begrafenisstoet, die het lichaam van de overledene van het huis naar de Kerk en vandaar naar het kerkhof begeleidt;
• de processie van de overbrenging van relikwieën.

De volksvroomheid heeft vooral vanaf de Middeleeuwen veel plaats ingeruimd voor votiefprocessies die in de barok hun hoogtepunt bereikt hebben. Om de beschermheiligen van een stad of een landstreek of een gilde te eren worden de relikwieën of een standeeld of een beeltenis in processie door de straten van de stad gedragen.

In hun pure vorm zijn processies een manifestatie van geloof van het volk en deze manifestatie heeft vaak een culturele connotatie die in staat is het religieus gevoel van de gelovigen op te wekken. Vanuit het christelijk geloof bezien, zijn ’votiefprocessies van heiligen’, evenals andere oefeningen van godsvrucht, echter blootgesteld aan enkele risico’s en gevaren: devoties gaan de savramenten overheersen, die naar een tweede plaats verbannen worde, en uiterlijke manifestaties een innerlijke gesteldheid. De processies wordt als het hoogtepunt van het feest beschouwd. In de ogen van niet voldoende onderrichte gelovigen krijgt het Christendom alleen maar gestalte als een ’godsdienst van heiligen; . Door de ontaarding van de processie zelf wordt zij van een geloofsgetuigenis tot een puur schouwspel of een puur folkloristische parade.

Wil de processie in ieder geval haar karakter van geloofsmanifestatie behouden, dan is het noodzakelijk dat de gelovigen, vanuit theologisch, liturgisch en antropologisch standpunt bezien, onderricht worden over haar wezen.

Vanuit theologisch standpunt bezien, zal men duidelijk moeten maken dat een processie een teken is van de plaats van de Kerk, het volk Gods op weg, dat met Christus en achter Christus, zich ervan bewust in de wereld geen vast verblijf te hebben Vgl. Heb. 13, 14 , loopt door de straten van de aardse stad naar het hemels Jeruzalem. Men zal moeten verduidelijken dat de processie daarom ook een teken is van het geloofsgetuigenis dat de Christengemeenschap haar Heer moet brengen in de structuren van de burgermaatschappij en dat ze tenslotte een teken is van de missionaire taak van de Kerk, die vanaf het begin overeenkomstig het gebod van de Heer (vgl. Mat. 28, 19-20) zich op weg begeven heeft om langs de wegen van de wereld het evangelie van het heil te verkondigen. Van liturgisch standpunt uit bezien, zal men processies, ook die met een dient te gebeuren door de gang van Kerk naar Kerk voor te stellen als een tocht van de in de wereld levende gemeenschappen naar de gemeenschap die in de hemel verblijft, door ervoor te zorgen dat zij onder leiding van de Kerk plaatsvind om zo manifestaties van gebrek aan eerbied en ontaarding te vermijden, door een ogenblik in te stellen van gebed aan het begin, waarbij het verkondigen van het Woord van God niet mg ontbreken, door gebruik te maken van zang, bij voorkeur psalmen, en de inbreng van muziekinstrumenten, door te suggereren gedurende het traject kaarsen of aangestoken toortsen in de hand te dragen, door te voorzien in pauzes, die door hun afwisseling met de tijd dat men trekt, het beeld zelf laten zen van de levensweg en door de processie af te sluiten met een doxologisch gebed tot God, bron van alle heiligheid, en met de zegen door bisschop, priester of diaken.

Tenslotte zal men, vanuit antropologisch standpunt bezien de aandacht moeten vestigen op de betekenis van de processie als een ’tocht die samen afgelegd wordt’: betrokken bij hetzelfde klimaat van gebed, verenigd in het gezang en gericht op het ene doel, ontdekken de gelovigen dat zij met elkaar solidair zijn, bestemd om op de levensweg de christelijke taken te concretiseren die gerijpt zijn tijdens het traject van de processie.