Op de grens tussen Oude en Nieuwe Testament tekent zich de figuur van Johannes af, - de zoon van Zacharias en Elisabeth, beiden ’rechtvaardig in Gods ogen’ (Lc. 1, 6), - een van de grootste persoonlijkheden uit de heilsgeschiedenis. Nog in de moederschoot, herkende Johannes de Heiland, die ook nog verborgen was in de schoot van de Maagd Maria. Vgl. Lc. 1, 39-45 Zijn geboorte werd gekenmerkt door grote wondertekenen. Vgl. Lc. 1, 57-66 Hij groeide op in de woestijn, een sober en boetvaardig leven leidend. Vgl. Lc. 1, 80 Vgl. Mt. 3, 4 Het woord van God kwam over hem Vgl. Lc. 3, 2 als ’profeet van de Allerhoogste’ (Lc. 1, 76). ’Hij begon in heel de streek rond de Jordaan op te treden en een doopsel van bekering te preken tot vergeving van de zonden’ (Lc. 3, 3). Als een nieuwe Elia, nederig en sterk, vormde hij voor de Heer een welbereid volk. Vgl. Lc. 1, 17 Volgens Gods plan doopte hij in het water van de Jordaan de Heiland zelf van de wereld. Vgl. Mt. 3, 13-16 Zijn leerlingen wees hij Jezus aan als het ’Lam Gods’ (Joh. 1, 29), als de ’Zoon van God’ (Joh. 1, 34), als de bruidegom van de getuigenis voor de waarheid Vgl. Joh. 5, 33 werd hij door Herodes gevangengezet en liet deze hem onthoofden Vgl. Mc. 6, 14-29 en zo werd hij de voorloper van de Heer in zijn gewelddadige dood, zoals hij dat geweest was in zijn wonderbaarlijke geboorte en zijn profetische verkondiging. De grootste lof op hem zong de Heer, toen hij Verkondigde: ’onder wie uit vrouwen geboren zijn, is niemand groter dan Johannes’ (Lc. 7, 28)

Vanaf de oudheid bestaat verering van de heilige Johannes in de christelijke wereld, waar zij snel ook de volkse connotaties heeft gekregen. Behalve de viering op de sterfdag (29 augustus), zoals gewoon is voor alle heiligen, viert men alleen van de heilige Johannes de Doper plechtig de geboorte (24 juni), zoals dat ook het geval is bij Christus en de heilige Maagd.

Voor het aandeel dat Johannes gehad heeft in het doopsel van Jezus, zijn aan hem veel doopkapellen toegewijd en staat een beeld van hem als Doper bij veel doopvonten. Vanwege zijn zware gevangenschap en gewelddadige dood of tot een zware straf veroordeeld zijn om het geloof. Naar alle waarschijnlijkheid werd de geboortedatum van de heilige Johannes (24 juni) vastgesteld afhankelijk van de datum van de conceptie van Christus (25 maart) en zijn geboorte (25 december). Volgens het teken dat door de engel Gabriël gegeven wrd, toen Maria de verlosser ontving, was de moeder van de Voorloper reeds in de zesde maand van de zwangerschap. Vgl. Lc. 1, 26.36 In ieder geval staat het hoogfeest van 24 juni in verband met de cyclus van de maan op het noordelijk halfrond. Het wordt immers gevierd, wanneer de zon, draaiend naar het zuiden van de dierenriem, begint onder te gaan: een feit dat het symbool wordt van de persoon van Johannes die met verwijzing naar Christus verklaarde: ’hij moet groter worden, maar ik kleiner’ (Joh. 3, 30).

De zending van Johannes, die gekomen was om te getuigen van het licht Vgl. Joh. 1, 7 , heeft de vuren doen ontstaan die in de nacht van 23 juni aangestoken worden, of daaraan en christelijke betekenis gegeven. De Kerk zegent deze met de bede dat de gelovigen na door de duisternis van de wereld gegaan te zijn tot God komen, ’het onvergankelijk licht’.H. Paus Johannes Paulus II, Boodschap, Wereldziekendag 2004, De Onbevlekte Ontvangenis en de gezondheidszorg vanuit de Christelijke wortels van Europa (1 dec 2003)