Om het heilsplan te verwezenlijken vertrouwde God aan Jozef van Nazareth, ’een rechtschapen man’ Vgl. Mt. 1, 19 , de verloofde van de Maagd Maria Vgl. Mt. 1, 19 Vgl. Lc. 1, 27  een zending toe van bijzonder belang: Jezus op wettige wijze te laten opnemen in het geslacht van David - waaruit volgens de belofte Vgl. 2 Sam. 7, 5-16: 1 Kron. 17, 11-14  de Messias, de Heiland, geboren moest worden – en voor Hem als vader en bewaker te functioneren.

Krachtens deze zending vervulde Jozef een actieve rol in mysteries van de jeugd van de Heiland. Hij kreeg van God de openbaring van de goddelijke oorsprong van het moederschap van Maria Vgl. Mt. 1, 20-21  en was bevoorrechte getuige van Jezus’ geboorte in Bethlehem Vgl. Lc. 2, 6-7 , van de aanbidding van de herders Vgl. Lc. 2, 15-16  en van het eerbetoon van de wijzen die uit het oosten kwamen. Vgl. Mt. 2, 11  Hij vervulde zijn religieuze plicht ten opzichte van het Kind door het met de besnijdenis in het verbond van Abraham te laten opnemen Vgl. Lc. 2, 21  en de naam Jezus te geven. Vgl. Mt, 1, 21. Overeenkomstig de voorSchriften van de wet droeg hij het Kind op in de tempel, kocht hij het los met het offer van de armen Vgl. Lc. 2, 22-24 Vgl. Ex. 13, 2. 12-13  en luisterde hij stomverbaasd naar het profetisch gezang van Simeon Vgl. Lc. 2, 25-33 . Hij beschermde Moeder en Kind tegen de vervolging van Herodes door toevlucht te zoeken in Egypte [[b;Mt. 2, 13-23]]. Hij ging elk jaar met Moeder en Kind naar Jeruzalem voor het Paasfeest en was verbijsterd aanwezig bij de gebeurtenis van het zoekraken van Jezus op twaalfjarige leeftijd in de tempel Vgl. Lc. 2, 43-50 . Hij leefde in het huis van Nazareth, terwijl hij zijn vaderlijk gezag uitoefende ten opzichte van Jezus – die aan hem onderdanig was Vgl. Lc. 2, 51  – en terwijl hij Hem onderrichtte in de wet en het beoefenen van het beroep van timmerman.

Gedurende vooral de laatste eeuwen heeft de overweging van de Kerk de deugden van de heilige Jozef belicht, waaronder schitteren: een geloof dat zich bij hem vertaalde in een volledige en moedige instemming met Gods heilsplan, een zorgzame en zwijgende gehoorzaamheid aan de uitingen van zijn wil, een liefde voor en trouwe naleving van de wet, een oprechte vroomheid, kracht in beproevingen, een maagdelijke liefde tot Maria, een gepast uitoefenen van het vaderschap en een arbeidzaam verborgen leven.

De volksvroomheid onderkent de kracht en de universaliteit van de bescherming van de heilige Jozef, ’aan wiens zorgzame hoede God het begin van onze verlossing’H. Paus Johannes Paulus II, Urbi et Orbi, Paasboodschap 2002 voorafgaand aan de zegen "Urbi et Orbi" (31 mrt 2002) en ’zijn kostbaarste schatten’H. Paus Johannes Paulus II, Boodschap, Roepingenzondag 2002, Roeping tot heiligheid (8 sept 2001) heeft willen toevertrouwen. Aan de bescherming van de heilige Jozef worden toevertrouwd: - de gehele Kerk, die de zalige Pius IX geplaatst wilde zien onder de bijzondere bescherming van de heilige aartsvader,Paus Pius XI, Boodschap, Toespraak tot de bedevaart van de Belgische Katholieke radio, 6 september 1938 (6 sept 1938) – hen die zich aan God toewijden door voor het celibaat te kiezen omwille van het rijk der hemelen (vgl. Mat. 19, 12): zij ’hebben in de heilige Jozef (...) een model en een verdediger van de maagdelijke integriteit’,H. Paus Paulus VI, Encycliek, Het menselijk leven en geboorteregelingen, Humanae Vitae (25 juli 1968) – arbeiders en handwerkslieden, voor wie de nederige timmerman van Nazareth als een bijzonder voorbeeld geldt, H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Aankomst op vliegveld Toronto - WYD Toronto 2002 (23 juli 2002) – de stervenden, omdat overeenkomstig vroom geloof de heilige Jozef in het uur van zijn overlijden door Jezus en Maria werd bijgestaan.H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Welkomstwoord - Opening WJD Toronto 2002 (25 juli 2002)

De liturgie gedenkt bij de viering van de mysteries van het leven van de Heiland – en dan vooral die van zijn geboorte en jeugd – dikwijls de figuur en de rol van de heilige Jozef: in de adventstijd,H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Meditatie - Opening WJD Toronto 2002 (25 juli 2002) in de kersttijd, in het bijzonder op het feest van de Heilige Familie, op het hoogfeest van 19 maart en bij de gedachtenis op 1 mei.

De naam van de heilige Jozef komt terug in het Communicantes van de Romeinse canon en in de litanieën van de heiligen.H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Welkomstwoord - Avondwake WYD Toronto 2002 (27 juli 2002) in de aanbeveling van de stervenden wordt het aanroepen van de aartsvader aanbevolen,H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Meditatie - Avondwake WYD Toronto 2002 (27 juli 2002) en bij dezelfde gelegenheid bidt de gemeenschap dat de ziel van de stervende, wanneer zij van deze wereld is heengegaan, verblijf vindt ’in de vrede van het heilige Jeruzalem met de Maagd Maria, de Moeder van God, met de heilige Jozef, met alle engelen en heiligen’.H. Paus Johannes Paulus II, Homilie, Afsluitende H. Mis - WYD Toronto 2002 (28 juli 2002)

Ook in de volksvroomheid neemt de verering van de heilige Jozef een grote plaats in: bij talrijke uitingen van echte folklore, bij de gewoonte – die minstens vanaf de twaalfde eeuw ingang heeft gevonden – om de woensdag aan de viering van de heilige Jozef te wijden – een gewoonte waarop zich enkele oefeningen van godsvrucht, zoals de zeven woensdagen ter ere van hem, beroepen – bij de vrome aanroepingen die de gelovigen over de lippen komen, H. Paus Johannes Paulus II, Angelus/Regina Caeli, Afsluiting WYD Toronto 2002 (28 juli 2002) bij gebedsformules – zoals die welke door paus Leo XIII gemaakt is, Ad te, beate Joseph, die niet weinig gelovigen dagelijks bidden -,Paus Pius XII, Apostolische Constitutie, Dogma verklaring Maria Tenhemelopneming, Munificentissimus Deus (1 nov 1950), bij de litanie van de heilige Jozef - goedgekeurd door de heilige Pius X Congregatie voor de Geloofsleer, 7 vrouwen die zich wilden laten wijden, Decreet ter vaststelling van excommunicatie (5 aug 2002), bij de oefening van godsvrucht van de rozenkrans van de Zeven angsten en de zeven vreugden van de heilige Jozef.

Het feit dat het hoogfeest van de heilige Jozef (19 maart) valt in de Vastentijd, waarin de Kerk geheel gericht is op de voorbereiding op het doopsel en de gedachtenis van het lijden van de Heer, leidt tot enkele moeilijkheden betreffende het met elkaar in overeenstemming brengen van liturgie en volksvroomheid. Daarom dienen de traditionele praktijken van de ’maand van de heilige Jozef’ afgestemd te worden op de gelovigen het bewustzijn verdiept van de betekenis van de Veertigdagentijd. Overigens dient de devotie tot de heilige Jozef na het aanbrengen van de vereiste aanpassingen in de uitingen van volksvroomheid bevorderd en verbreid te worden, waarbij men voortdurend zijn ’uitmuntende voorbeeld’ voor ogen houdt, ’… dat de afzonderlijke levensstaten overstijgt en voorgehouden wordt aan heel de Christengemeenschap, welke ook de conditie en de taken van iedere gelovige daarin zijn’.Paus Pius XII, Encycliek, Over de mogelijkheden van een dogmaverklaring van Maria Tenhemelopneming, Deiparae Virginis Mariae (1 mei 1946)