• Database vol kerkelijke documenten
  • Geloofsverdieping
  • Volledig in het Nederlands
  • Beheerd door vrijwilligers

Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

x
Op de zondag na Pinksteren viert de Kerk het hoogfeest van de Heilige Drie-eenheid. In de late Middeleeuwen bracht de devotie van de gelovigen voor het mysterie van de ene en drie-ene God – die vanaf de Karolingische tijd een belangrijke plaats in de privé-godsvrucht had gehad en uitingen van liturgische godsvrucht had doen ontstaan – Johannes XII ertoe in 1334 het feest van de Drie-eenheid uit te breiden tot de hele Latijnse Kerk. Deze gebeurtenis had op haar beurt een beslissende invloed bij het ontstaan en de ontwikkeling van sommige oefeningen van godsvrucht.

Wat de volksvroomheid betreft jegens de vergeven Drie-eenheid, ’het centrale mysterie van de christelijke geloofsleer’, Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 234 is het hier niet zozeer nodig deze oefening van godsvrucht te vermelden, als wel te onderstrepen dat iedere echte vorm van christelijke godsvrucht noodzakelijk moet verwijzen naar de ware enige ene en drie-ene God, ’de almachtige Vader en zijn eniggeboren Zoon en de Heilige Geest’. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 233 Dat is het mysterie van God, zoals het ons in Christus en door Hem is geopenbaard. Zo manifesteert het zich in de heilsgeschiedenis. Deze is immers niets anders dan de geschiedenis van de wegen waarlangs en van de wijze waarop de ware en enige God, Vader, Zoon en Heilige Geest, zich aan de mensen openbaart en zich met de mensen, die zich door de zonde van Hem afgekeerd hebben, verzoent en verenigt. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 234

De oefeningen van godsvrucht die een trinitaire stempel en dimensie hebben, zijn werkelijk talloos. Het merendeel daarvan begint met het kruisteken en ’in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest’:dezelfde formule als die waarmee de leerlingen van Jezus gedoopt zijn Vgl. Mt. 28, 19 en waarmee zij een leven beginnen van innig contact met God, als kinderen van de Vader, broeder van de mens geworden Zoon, tempel van de Geest. Andere oefeningen van godsvrucht openen met ’Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest’, daarbij beginformules overnemend die gelijk zijn aan die van het huidige getijdengebed. Weer andere eindigen met de zegen die gegeven wordt in de naam van de drie goddelijke personen. En er is een niet gering aantal oefeningen van godsvrucht waarvan de gebeden overeenkomstig, het karakteristieke schema van het eucharistisch gebed zijn gericht ’tot de Vader door Christus in de Geest’ en doxologische formules bieden die door liturgische teksten geïnspireerd zijn.

Zoals gezegd is in Deel I dit Directorium, is het cultisch leven een dialoog van God met de mens door Christus in de Heilige Geest. Vgl. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 76-80 Daarom is het noodzakelijk dat het gericht zijn op de Drie-eenheid ook in de volksvroomheid een constant element is. Het moet de gelovigen duidelijk zijn dat oefeningen van godsvrucht ter ere van de heilige Maagd, de engelen en de heiligen als uiteindelijk doel de Vader hebben – uit Wie alles voortkomt en naar Wie alles leidt – de Zoon, mens geworden, gestorven en verrezen, enige middelaar Vgl. 1 Tim. 2, 5 – zonder wie het onmogelijk is tot de Vader te komen Vgl. Joh. 14, 6 – en de Geest, enige bron van genade en heiligen. Het is belangrijk het risico te vermijden dat men het idee koestert van een ’godheid’ die geabstraheerd wordt van de goddelijke Personen.

Onder de oefeningen van godsvrucht die tot de drie-ene en ene God gericht zijn, is naast het bidden van de kleine doxologie (Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest…) en de grote doxologie (Eer aan God in den hoge) te vermelden het Bijbelse (Heilig, Heilig, Heilig) en liturgische (Heilige God, Heilige sterkte, Heilige Onsterfelijke, ontferm U over ons) Trishagion, zeer verspreid in het oosten en ook in verschillende landen, ordes en congregaties in het westen.

Het liturgische Trishagion is geïnspireerd door andere, op het Bijbelse Trishagion gebaseerde liturgische gezangen – zoals het Sanctus in de liturgieviering., in de hymne Te Deum, in de Improperia van rite van de kruisverering op Goede Vrijdag, die op hun beurt afstammen van Jesaja 6, 3 (Jes. 6, 3) en de Apokalyps 4, 8 (Openb. 4, 8). Het is een oefening van godsvrucht waarbij de biddenden in gemeenschap met de machten van de engelen herhaaldelijk de heilige, sterke en onsterfelijke God verheerlijken met uitingen van lof, ontleend aan de Heilige Schrift en de liturgie.

Document

Naam: DIRECTORIUM OVER VOLKSVROOMHEID EN LITURGIE. PRINCIPES EN RICHTLIJNEN
Soort: Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten
Datum: 9 april 2002
Copyrights: © 2003, Beleidssector liturgie van de Nederlandse Bisschoppenconferentie / Nationale Raad voor Liturgie
Liturgische Documentatie, dl. 2, p. 13-198
Bewerkt: 6 oktober 2022

Opties

Internetadres
Startpagina van dit document
Inhoudsopgave van dit document
Referenties naar dit document
Referenties vanuit dit document
RK Documenten wordt mogelijk gemaakt door donaties van gebruikers.
© 1999 - 2024, Stg. InterKerk, Schiedam, test