9 april 2002
Het leergezag van de Kerk, dat de onmiskenbare waarden van de volksvroomheid naar voren brengt, verzuimt niet enkele gevaren te signaleren die haar kunnen bedreigen: de onvoldoende aanwezigheid van wezenlijke elementen van het christelijk geloof – zoals de heilsbetekenis van de verrijzenis Christus, het gevoel tot de Kerk te behoren, de persoon en het handelen van de goddelijke Geest –, de wanverhouding tussen de achting voor de verering van de heiligen en het bewustzijn van de absolute soevereiniteit van Jezus Christus en zijn mysterie, het schaarse directe contact met de Heilige Schrift, het zich afzonderen van het sacramentele leven van de Kerk, de neiging om het cultische moment te scheiden van de verplichtingen van een christelijk leven, de utilitaristische opvatting van enkele vormen van godsvrucht, het gebruik van ‘tekenen, gebaren en formules die soms een buitensporige betekenis krijgen, waarbij men zelfs het spectaculaire zoekt’ H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Tot de bisschoppen van de Abruzzen en van Molise bij gelegenheid van hun ad limina-bezoek (24 apr 1986), 3 en in extreme gevallen het risico ‘het opkomen van sekten te begunstigen en zelfs de mensen tot bijgeloof, magie, fatalisme of onderdrukking te brengen’. H. Paus Johannes Paulus II, Homilie, Popayán (Colombia), Tijdens H. Mis bij de ontmoeting met inheemsen (4 juli 1986)
Om deze eventuele gebreken en tekortkomingen van de volksvroomheid te bestrijden bevestigt het leergezag van de Kerk met vasthoudendheid dat men de volksvroomheid ‘op het Evangelie’ moet ‘afstemmen’ Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Apostolische Brief, 25e Verjaardag van de promulgatie van het Conciliedocument Sacrosanctum Concilium over de heilige liturgie, Vicesimus Quintus Annus (4 dec 1988), 18 Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Tot de bisschoppen van de Abruzzen en van Molise bij gelegenheid van hun ad limina-bezoek (24 apr 1986), 6 Vgl. Latijns-Amerika (CELAM), 3de Algemene Vergadering van Latijns-Amerikaanse bisschoppen Puebla (13 feb 1979), 458-459 Vgl. Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Orientamenti e proposte per la celebrazione dell'Anno mariano (3 apr 1987), 68 door haar in vruchtbaar contact te brengen met het woord van het Evangelie. Dit ‘zal haar geleidelijk aan bevrijden van haar tekortkomingen; door haar te zuiveren zal het haar versterken en ervoor zorgen dat wat dubbelzinnig is, een duidelijkere vorm krijgt binnen de inhoud van geloof, hoop en liefde’. H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Tot de bisschoppen van de Abruzzen en van Molise bij gelegenheid van hun ad limina-bezoek (24 apr 1986), 6
Bij dit werk van ‘het afstemmen’ van de volksvroomheid ‘op het Evangelie’ beveelt het pastoraal aanvoelen echter aan geduldig en met een verstandig gevoel voor verdraagzaamheid te werk te gaan en zich te laten inspireren door de methodologie die de Kerk in de loop der eeuwen gevolgd heeft om de confrontatie aan te gaan met hetzij de problemen van inculturatie van het christelijk geloof en de liturgie, Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, De Romeinse liturgie en de inculturatie
Vierde instructie voor de juiste toepassing van de Constitutie over de Liturgie van het Tweede Vaticaans Concilie (nrs. 37-40), Varietates legitimae (25 mrt 1994), 9-20 hetzij de problemen die samenhangen met volksdevoties.