Uit het hier geschetste historisch profiel kan men afleiden dat de kwestie van de relatie tussen liturgie en volksvroomheid niet alleen nu gesteld wordt: in de loop der eeuwen heeft zij meerdere malen gespeeld, zij het onder een andere noemer en op verschillende wijzen, en is zij op diverse manieren geformuleerd. Het is dan ook noodzakelijk uit de geschiedenis lering te trekken en op grond hiervan enkele aanwijzingen te geven om de pastorale vragen te beantwoorden die vandaag veelvuldig en dringend gesteld worden.