Sinds Jezus in Zichzelf het mysterie van de tempel heeft vervuld Vgl. Joh. 2, 22-23 en uit deze wereld naar de Vader is gegaan Vgl. Joh. 13, 1 en zo in zijn persoon de definitieve uittocht tot stand gebracht heeft, bestaat er voor zijn leerlingen geen enkele verplichte bedevaart meer: heel hun leven is een tocht naar het hemels heiligdom en de Kerk zelf weet dat zij ’onderweg hier op aarde’ is. Missale Romanum, Prex eucharistica III, Intercessiones.

Toch heeft de Kerk door de overeenkomst die bestaat tussen Christus’ leer en de geestelijke waarden van een bedevaart, niet alleen deze vormt van godsvrucht voor gewettigd gehouden, maar haar eeuwenlang aangemoedigd.

In de eerste drie eeuwen maakt een bedevaart, enkele uitzonderingen daargelaten, geen deel uit van de cultische uitingen in het Christendom: de Kerk vreesde voor vermenging met religieuze praktijken uit het jodendom en het heidendom, waarin de praktijk van de bedevaart hoog in aanzien stond.

In deze eeuwen wordt echter de basis gelegd voor een hervatting van de praktijk van de bedevaart met christelijk stempel: de verering van de martelaren, naar de graven van wie de gelovigen gingen om de stoffelijke resten te vereren van deze uitmuntende getuigen van Christus, zal geleidelijk aan en logischerwijs de overgang bepalen van ’vroom bezoek’ naar ’votiefbedevaart’.

Na de vrede van Constantijn kent de christelijke bedevaart ten gevolge van de identificeren van de plaatsen en het vinden van de relikwieën van het lijden van de Heer een keerpunt: het is vooral het bezoek aan Palestina dat op grond van zijn ’heilige plaatsen’ in zijn geheel tot Heilig Land wordt, te beginnen bij Jeruzalem. De verslagen van de beroemde pelgrims, zoals het Itinerarium Burdigalense en het Itinerarium Egeriae beide uit de vierde eeuw, leggen hiervan getuigenis af.

Op ’de heilige plaatsen’ bouwt men basilieken, zoals de anastasis, die gebouwd is op het Heilige Graf, en het Martyrium op de Calvarieberg. Ze oefenen een grote aantrekkingskracht uit op de pelgrims. Ook de plaatsen waar de jeugd van de Heiland en zijn openbaar leven zich afspeelden, worden het doel van pelgrimstochten die zich ook uitstrekken tot de plaatsen van het Oude Testament, zoals de berg Sinaï.

De Middeleeuwen zijn een gouden tijd geweest voor bedevaarten; zij hebben, behalve een vooraanstaande religieuze functie, ook een buitengewone invloed gehad met betrekking tot het opbouwen van het westerse Christendom, de vermenging van de verschillende volken en de onderlinge uitwisseling van de waarden van de verschillende Europese beschavingen.

De bedevaartscentra zijn talrijk. Vóór alles Jeruzalem, dat ondanks de islamitische bezetting een plaats met een geestelijke aantrekkingskracht blijft, en wat meer is, het ligt ten grondslag aan het verschijnselen van de kruistochten, waarvan het inspirerende motief juist erin bestond dat het de gelovigen mogelijk gemaakt werd om het graf van Christus te bezoeken. Ook relikwieën van het lijden van de Heer, zoals de lijfrok, het heilig gelaat, de heilige trap en de lijkwade, trekken talloze gelovigen en bedevaartgangers. Naar Rome begeven zich de ’Romegangers’ om de gedenktekeken van de apostelen Petrus en Paulus te vereren (ad limina Apostolorum), om de catacomben en basilieken te bezoeken en om het dienstwerk van de opvolger van Petrus ten gunste van de universele Kerk te erkennen (ad Petri sedem). Zeer druk bezocht wordt van de negende tot de zestiende eeuw, evenals vandaag, Santiago de Compostella, waar uit verschillende landen verschillende ’tochten’ samenkomen die ontstaan zijn ten gevolge van een op haar beurt religieuze sociale en caritatieve visie op de bedevaart. Men kan onder andere noemen Tours, waar het graf van de heilige Martinus is, de vereerde stichter van de Kerk aldaar; Canterbury, waar de heilige Thomas Becket zijn marteldood stierf, die in Europa veel opzien baarde; de Monte Gargano in Apulië; S. Michele della Chuisa in Piemonte; de Mont-Saint-Michel in Normandië – die toegewijd zijn aan de aartsengel Michaël -; Walsingham, Rocamadour en Loreto – vestigingen van Mariaheiligdommen.

In de moderne tijd laat de bedevaart door het veranderde culturele klimaat, door de omstandigheden die veroorzaakt zijn door de bewegingen van het protestantisme en door de invloed van de Verlichting een achteruitgang ziende ’reis naar een ver land’ wordt een ’geestelijke bedevaart’, een ’innerlijke tocht’ of een ’simbolische processie’ die uit een kort traject bestaat, zoals in het geval van de kruisweg.

Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw is men getuige van een hervatting van de bedevaart, maar het karakter ervan verandert gedeeltelijk. Zij heeft als doel een heiligdom dat een bijzondere uiting is van de identiteit van het geloof en de cultuur van een natie. Dit is bijvoorbeeld het geval met de heiligdommen van Altötting, Antipolo, Aparecido, Assisi, Caacupé, Chartres, Coromoto, Czestochowa, Ernakulam- Angamaly, Fatima, Guadeloupe, Kevelaer, Knock, La Vang, Loreto, Lourdes, Mariazell, Marienburg, Montevergine, Montserrat, Nagasaki, Namugongo, Padua, Pompei, San Giovanni Rotondo, Washington, Yanoussoukro enz.