Zo is in overeenstemming met dit verlangen de theologische en pastorale beweging ontstaan, welke bekend is onder de naam 'theologie van de bevrijding', allereerst in de landen van Latijns-Amerika welke door de religieuze en culturele erfenis van het christendom zijn gekenmerkt, vervolgens in de andere gebieden van de derde wereld, evenals ook in bepaalde milieus van de geïndustrialiseerde landen.
De uitdrukking 'theologie van de bevrijding' duidt op de eerste plaats een bijzondere zorg aan, welke een inzet voor de rechtvaardigheid wekt voor de armen en de slachtoffers van de onderdrukking. Vanuit deze benadering kunnen meerdere, dikwijls onderling verschillende, manieren worden onderscheiden om de christelijke betekenis van de armoede te begrijpen en het soort inzet voor de rechtvaardigheid welke ze vereist. Zoals elke beweging van denkbeelden omvatten de 'theologieën van de bevrijding' verschillende theologische standpunten; hun leerstellige grenzen zijn echter niet duidelijk bepaald.
Het verlangen naar bevrijding sluit, zoals het woord zelf suggereert, aan bij een fundamenteel thema van het Oude en Nieuwe Testament. Zo is ook de uitdrukking 'theologie van de bevrijding' op zich een volledig aanvaardbare uitdrukking: ze duidt dan op een theologische bezinning welke gericht is op het Bijbelse thema van de bevrijding en vrijheid en op de dringende noodzaak van zijn praktische uitwerkingen. De ontmoeting van het verlangen naar bevrijding en de theologieën van de bevrijding is daarom geen toeval. De betekenis van dit samentreffen kan alleen maar juist worden begrepen in het licht van het bijzondere karakter van de openbaringsboodschap welke door het leergezag van de Kerk op authentieke wijze wordt verklaard. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Goddelijke openbaring, Dei Verbum (18 nov 1965), 10
Zo is een juist begrepen theologie van de bevrijding een uitnodiging aan de theologen om bepaalde wezenlijke Bijbelse thema's uit te diepen uit bezorgdheid om de ernstige en dringende vragen welke het hedendaagse verlangen naar bevrijding aan de Kerk stellen, alsook de bevrijdingsbewegingen die dit verlangen min of meer trouw weergeven. Het is onmogelijk ook maar een moment de situaties van aangrijpende ellende te vergeten waaruit het verzoek naar voren komt dat aldus op de theologen wordt afgevuurd.
